Niewystarczająca ilość snu może mieć szkodliwy wpływ na ogólny stan zdrowia . Dalej można dowiedzieć się więcej na temat zaburzeń snu.

Neuraxpharm oferuje alternatywne leki na zaburzenia snu. Dzięki temu lekarz, po określeniu specyficznych potrzeb, może przepisać produkt najlepiej dostosowany do twoich wymagań i stanu.

Czym są zaburzenia snu?

Termin „zaburzenia” snu odnosi się do grupy stanów, które wpływają na moment zasypiania, jakość lub długość snu. Problemy mogą obejmować trudności z zasypianiem lub utrzymaniem ciągłości snu, zbyt długi sen, a nawet nietypowe zachowania podczas snu.

Zaburzenia snu mają wpływ na zdolność do prawidłowego funkcjonowania w stanie czuwania i mogą wiązać się z innymi zaburzeniami zdrowotnymi.

Jakie są główne rodzaje zaburzeń snu?

Uważa się, że istnieje około 100 różnych rodzajów zaburzeń snu. Najczęstsze z nich to:

  • Bezsenność: problemy z zasypianiem i utrzymaniem ciągłości snu. Jest to bardzo częste zaburzenie snu, które dotyczy około 6% populacji ogólnej.
  • Nadmierna senność w ciągu dnia: trudności z utrzymaniem stanu czuwania. W badaniu przeprowadzonym w 2002 r. w pięciu krajach europejskich stwierdzono, że cierpi na nią 15% osób. U niektórych osób można rozpoznać narkolepsję – rzadką, długotrwałą chorobą neurologiczną, która jest przyczyną nagłego zasypiania o nieodpowiednich porach.
  • Zaburzenia oddychania związane ze snem: trudności z oddychaniem podczas snu. Są to dość często występujące zaburzenia, które w krajach rozwiniętych rozpoznaje się u 3–7% dorosłych mężczyzn i 2–5% dorosłych kobiet. Jednym z takich zaburzeń jest bezdech senny, w którym podczas snu dochodzi do zakłócenia oddychania. Nieleczony może mieć poważny wpływ na jakość życia i stan zdrowia.
  • Parasomnia: nietypowe zachowania podczas snu, takie jak chodzenie lub mówienie. Występuje stosunkowo często w populacji ogólnej (7,6%) , częściej u dzieci w wieku szkolnym i pacjentów psychiatrycznych.
  • Zespół niespokojnych nóg: Chorzy doświadczają przemożnej chęci poruszania nogami podczas snu; mogą również zgłaszać nieprzyjemne uczucia w kończynach. Jest to zaburzenie, który wpływa na układ nerwowy i występuje częściej w średnim wieku.
  • Somnambulizm (lunatykowanie): najczęściej spotykane u dzieci, ale może dotyczyć każdej grupy wiekowej. Osoba, która lunatykuje, może wyjść lub wykonywać skomplikowaną czynność, nie będąc w pełni obudzoną.

U ilu osób występują zaburzenia snu?

Dość często zdarza się, że w pewnym momencie życia mogą pojawić się problemy ze snem. W większości przypadków są one krótkotrwałe i samoistnie ustępują. Gdy problem ze snem jest uciążliwy i utrzymuje się przez około trzy miesiące, staje się zakłóceniem.

Jeśli zakłócenie snu utrzymuje się przez kolejne trzy miesiące, to klasyfikuje się je już jako zaburzenie.

Zaburzenia snu występują szczególnie często u dzieci, kobiet i osób w wieku powyżej 65 lat, ale mogą dotyczyć każdej osoby na różnym etapie życia.

Objawy

Jakie są objawy zaburzeń snu?

Istnieje wiele rodzajów zaburzeń snu, charakteryzujących się różnymi objawami. Niektóre z częściej występujących obejmują:

Bezsenność

Osoby z bezsennością mają trudności z zasypianiem, a następnie z utrzymaniem ciągłości snu z częstymi wybudzeniami w nocy. Mogą budzić się wcześnie i mieć trudności z ponownym zaśnięciem, co potencjalnie prowadzi do drażliwości i obniżenia nastroju.

Narkolepsja

Wyróżnia się pięć głównych objawów narkolepsji. Są to: nagła, krótkotrwała utrata zależnego od naszej woli napięcia mięśni, omamy, nadmierna senność w ciągu dnia, paraliż przysenny i zakłócenia snu.

Zespół niespokojnych nóg

Głównym objawem tego zaburzenia jest przemożna chęć poruszania nogami. Osoby z tym zespołem mogą również doświadczać nieprzyjemnego uczucia pełzania lub poruszania się czegoś na stopach, łydkach i udach, które często nasila się wieczorem lub w nocy, utrudniając zasypianie.

Bezdech senny

Objawy występują podczas snu i obejmują zatrzymywanie/wznawianie oddechu, łapanie powietrza, parskanie lub krztuszenie się oraz głośne chrapanie.

Jakie są wczesne objawy zaburzeń snu?

Wiele osób cierpi z powodu jakichś problemów ze snem; jednak dopiero problemy utrzymujące się przez około sześć miesięcy można klasyfikować jako zaburzenia snu.

Warto zwracać uwagę na zmiany własnego wzorca snu; pozwala to wcześniej podjąć odpowiednie działania korygujące obejmujące np. przestrzeganie prawidłowej higieny snu.

Higiena snu obejmuje wszystkie rutynowe czynności i aspekty środowiskowe konieczne do osiągnięcia stanu odprężenia podczas zasypiania i do utrzymania spokojnego snu. Więcej informacji na temat higieny snu można znaleźć w części poświęconej profilaktyce.

Przyczyny, czynniki ryzyka i oczekiwana długość życia

Jakie są przyczyny zaburzeń snu?

Istnieje wiele przyczyn zaburzeń snu, które mogą występować samodzielnie lub w połączeniu.

Do problemów ze snem mogą prowadzić stres i niepokój, ponieważ mózgowi osoby przeżywającej różne zmartwienia trudno jest „wyłączyć się” i rozluźnić przed zaśnięciem.

Czasami problemy ze snem mogą być objawem choroby fizycznej lub psychicznej. W takiej sytuacji zastosowanie właściwego leczenia choroby podstawowej może pomóc w pozbyciu się tych zaburzeń.

Inne przyczyny mogą obejmować:

  • Starzenie się: w miarę postępu procesu starzenia się organizmu zmienia się długość snu, której człowiek potrzebuje; dodatkowo sen staje się płytszy. Starsi ludzie mogą częściej wstawać z łóżka do toalety, co potencjalnie wpływa na ich wzorce snu.
  • Czynniki z otoczenia: zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura w sypialni może wpływać na jakość snu; z kolei długie utrzymywanie się niekorzystnych czynników może mieć bardziej długotrwałe następstwa.
  • Zaburzona rutyna snu: Pracownicy zmianowi mogą mieć większe trudności z zasypianiem i utrzymaniem ciągłości snu.
  • Choroby neurologiczne lub psychiatryczne: Zakłócenia snu spotyka się częściej w chorobach neuropsychiatrycznych; uważa się je za objaw występujący w wielu różnych stanach chorobowych. Problemy ze snem na tyle często obserwuje się w dużym zaburzeniu depresyjnym, chorobie afektywnej dwubiegunowej, zaburzeniu lękowym uogólnionym i w zespole stresu pourazowego, że zostały uwzględnione w kryteriach diagnostycznych tych chorób.

Czy zaburzenia snu są dziedziczne?

Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie dotyczące rodzinnego występowania zaburzeń snu, jednak geny mogą odgrywać istotną rolę w naszym zapotrzebowaniu na sen. Naukowcy odkryli kilka genów związanych ze snem i jego zaburzeniami. W badaniach asocjacyjnych całego genomu – obejmujących analizę całego DNA wielu różnych osób wykonywaną w celu określenia markerów genetycznych związanych z daną chorobą lub stanem medycznym – wykryto różne miejsca w genach (loci) zwiększające naszą podatność na rozwój zaburzeń snu. W praktyce oznacza to, że kompozycja genów człowieka określa jego predyspozycje do występowania zaburzeń snu. Niektóre geny są związane z występowaniem określonych zaburzeń snu, takich jak: rodzinny zespół przyspieszonej fazy snu (związany z zasypianiem we wczesnych godzinach wieczornych i budzeniem się wcześnie rano), narkolepsja i zespół niespokojnych nóg.

U kogo występują zaburzenia snu?

Zaburzenia snu mogą dotyczyć każdego niezależnie od wieku i płci, chociaż częściej występują u kobiet, dzieci i osób starszych.

Jak długo można żyć z zaburzeniami snu?

Chociaż zaburzenia snu nie są stanem terminalnym, mogą wywierać daleko idący i szkodliwy wpływ na jakość życia i ogólny stan zdrowia człowieka.

Osoby w sposób przewlekły pozbawione snu są bardziej narażone na występowanie nadwagi, udaru mózgu lub na rozwój chorób układu krążenia.

Rozpoznanie

W jaki sposób rozpoznaje się zaburzenia snu?

Krótkie okresy słabego snu zdarzają się dość często. Zmartwienia mogą utrudniać zasypianie, a zmiany okoliczności życiowych, takie jak urodzenie dziecka, potencjalnie skutkują pogorszeniem jakości snu. Przyczyny te zwykle mają charakter przejściowy i zazwyczaj samoistnie ustępują. Osoby, u których problemy ze snem utrzymują się od kilku miesięcy i negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie, mogą skorzystać z dodatkowej pomocy.

Pierwszym krokiem do postawienia rozpoznania jest wizyta u lekarza w celu omówienia wzorców snu pacjenta oraz ich wpływu na jego życie. Lekarz zada pytania dotyczące zdarzeń z przeszłości (wywiad lekarski) i różnych objawów; może również zmierzyć ciśnienie krwi i pobrać próbki krwi do badań w celu wykluczenia innych chorób leżących u podstaw problemów ze snem.

Badania wykonywane w celu rozpoznania zaburzeń snu

W zależności od rodzaju podejrzewanych zaburzeń snu lekarz może zaproponować przeprowadzenie badania snu, które pozwoli sprawdzić, co dzieje się z organizmem i mózgiem pacjenta, kiedy śpi. Może się to wiązać z noszeniem w domu urządzenia mierzącego liczbę oddechów i tętno podczas snu.

Ewentualnie pacjent może zostać poproszony o pozostanie na noc w ośrodku leczenia zaburzeń snu, co pozwoli bardziej szczegółowo ocenić jego wzorzec snu. Takie badanie może wiązać się z koniecznością założenia na ciało elektrod, czujników i opasek rejestrujących tętno, stężenie tlenu i fale mózgowe podczas snu.

Metody leczenia i leki

Jak leczy się zaburzenia snu?

Możliwości leczenia zależą od rozpoznanego zaburzenia i są dostosowywane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Dla przykładu, narkolepsja jest chorobą nieuleczalną, ale odpowiednie leki pozwalają kontrolować obserwowane u pacjenta objawy. Z kolei poprawa higieny snu może pomagać u osób z lunatykowaniem.

Leki

Lekarz może przepisać leki. Poniżej wymieniono niektóre leki, które można stosować w leczeniu poszczególnych zaburzeń snu.

Bezsenność
ENa rynku można znaleźć wiele produktów pomagających w leczeniu bezsenności, które są dostępne zarówno na jak i bez recepty. Należą do nich benzodiazepiny, agoniści receptora benzodiazepinowego, leki przeciwdepresyjne i przeciwhistaminowe.
Narkolepsja
Głównymi lekami stosowanymi w leczeniu narkolepsji są leki pobudzające (psychostymulujące), które zwiększają uwalnianie i hamują ponowne wchłanianie (reabsorpcję) hormonów nadnerczowych. Pacjentom z narkolepsją można również przepisać leki pomagające się wybudzić. Każde leczenie farmakologiczne powinno być prowadzone pod nadzorem lekarza i kontynuowane do momentu, w którym lekarz uważa, że jest nadal korzystne. Melatonina lub inne naturalne suplementy ziołowe działają rozluźniająco i pomagają w zasypianiu. Uważa się, że melatonina – hormon naturalnie występujący w organizmie –skraca czas potrzebny do zaśnięcia.

Każdy lek może wywoływać działania niepożądane, a niektóre mogą również powodować uzależnienie, dlatego większość z nich należy przyjmować wyłącznie pod kontrolą lekarza.

Z dużym prawdopodobieństwem plan terapii będzie obejmował leczenie farmakologiczne i zmiany w przestrzeni sypialnej oraz schemacie rutynowych czynności wykonywanych przed pójściem spać. Schemat leczenia, podobnie jak w przypadku leków, zależy jednak od występujących u pacjenta zaburzeń snu.

Terapia

W leczeniu zaburzeń snu, takich jak bezsenność, można stosować terapię poznawczo-behawioralną (CBT, cognitive behavioural therapy). W wytycznych opracowanych przez grupę zadaniową Europejskiego Towarzystwa Badań nad Snem (ESRS, European Sleep Research Society) CBT wymienia się jako postępowanie pierwszego rzutu w leczeniu bezsenności. CBT stosowana u osób z zaburzeniami snu może obejmować edukację w zakresie higieny snu, stosowaną w celu zwrócenia uwagi na czynniki, które mogą sprzyjać zaśnięciu lub zakłócać sen. Może również obejmować trening relaksacyjny, pozwalający pacjentom nauczyć się technik odprężających. Innym elementem leczenia CBT jest technika redukcji czasu snu, w której czas spędzony w łóżku zmienia się w zależności od ilości snu.

W wytycznych wskazano również, że przydatnymi, dodatkowymi metodami leczenia bezsenności mogą być terapia światłem i ćwiczenia fizyczne, chociaż dowody świadczące o ich skuteczności nie są tak mocne, jak w przypadku CBT. Wykazano również, że CBT z powodzeniem pozwala kontrolować objawy narkolepsji – zazwyczaj w połączeniu z lekami. Poza CBT inne metody behawioralne, które można stosować w leczeniu narkolepsji, obejmują zaplanowane drzemki i prawidłową higienę snu. Zaplanowane drzemki polegają na ustaleniu harmonogramu krótkich drzemek, które stosuje się maksymalnie trzy razy dziennie. Higiena snu obejmuje natomiast czynności poprzedzające sen oraz zmiany w przestrzeni sypialnej.

Inne rodzaje pomocy

Zmiana czynności rutynowo wykonywanych przed pójściem spać może pomóc w stworzeniu odpowiednich warunków dla spokojnego snu.

Przed pójściem spać należy unikać używania urządzeń elektronicznych, takich jak laptopy czy telefony komórkowe. W sypialni powinno być ciemno i cicho; należy również zapewnić odpowiednią temperaturę powietrza w pomieszczeniu.

Dieta

W zwalczaniu zaburzeń snu wskazane jest unikanie kofeiny i alkoholu. Na jakość i długość snu mogą mieć również wpływ nawyki żywieniowe. Spożywanie posiłków bezpośrednio przed snem może prowadzić do jego zakłócenia, a nadmiar kalorii i tłuszczu utrudnia zasypianie. Najlepsze dla zachowania ogólnego zdrowia i dobrego samopoczucia jest stosowanie zasad zdrowej i zrównoważonej diety bogatej w składniki odżywcze, takie jak wapń oraz witaminy A, C, D i E.

Ćwiczenia fizyczne

Nie zaleca się wykonywania ćwiczeń fizycznych przed snem; zamiast tego przed zaśnięciem można stosować medytację i techniki relaksacyjne. Z drugiej strony wykazano, że aktywność fizyczna może poprawić jakość snu, a regularne ćwiczenia mają umiarkowanie i silnie pozytywny wpływ na ogólną jakość snu. Aktywność fizyczna może również działać jako środek zapobiegawczy, zmniejszając ryzyko wystąpienia problemów ze snem, takich jak bezsenność, bezdech senny czy zespół niespokojnych nóg.

Zapobieganie

Regularna rutyna i skuteczne dbanie o higienę snu mogą być również pomocne w profilaktyce związanych z nim zaburzeń.

Zalecane nawyki dotyczące snu obejmują:

  • niespożywanie kofeiny w ciągu sześciu godzin przed snem;
  • unikanie korzystania z urządzeń elektronicznych na godzinę przed pójściem spać oraz w sypialni;
  • sprawdzenie przed położeniem się do łóżka, czy w sypialni jest chłodno, ciemno i cicho;
  • wykonywanie ułatwiających rozluźnienie i stałych czynności przed snem, jak ciepła kąpiel, czytanie lub medytacja.

Badania naukowe

Przeprowadzono wiele badań na temat snu, a w szczególności analiz wpływu zbyt małej ilości snu na zdrowie i bezpieczeństwo publiczne.

Na podstawie dziesiątków lat badań potwierdzono, że sen jest potrzebny dla naszego zdrowego funkcjonowania – a nawet przeżycia.

Do 2005 r., kiedy ukazało się pierwsze wydanie Journal of Clinical Sleep Medicine, określono i jasno zdefiniowano wiele zaburzeń snu. Od tamtej pory tempo badań i nowych odkryć zwiększyło się, a liczba recenzowanych czasopism poświęconych tematyce snu wzrosła ponad trzykrotnie.

Obecnie badania skupiają się na ocenie wpływu zaburzeń snu na organizm, metabolizm i gospodarkę hormonalną. Dodatkowo nowsze badania dostarczają informacji potwierdzających już znane i podejrzewane zależności między nieodpowiednią ilością snu a występowaniem różnych chorób, w tym otyłością, nadciśnieniem tętniczym, chorobami serca i zaburzeniami nastroju.

Przypisy

  1.  Chattu VK, Manzar MD, Kumary S, Burman D, Spence DW, Pandi-Perumal SR. The global problem of insufficient sleep and its serious public health implications. Healthcare. 2019;7(1):1. doi: 10.3390/healthcare7010001
  2. Ohayon MM. Epidemiology of insomnia: what we know and what we still need to learn. Sleep Med Rev. 2002;6(2):97-111. doi: 10.1053/smrv.2002.0186
  3. Ohayon MM, Priest RG, Zulley J, Smirne S, Paiva T. Prevalence of narcolepsy symptomatology and diagnosis in the European general population. Neurology. 2002;58(12):1826-1833. doi: 10.1212/wnl.58.12.1826
  4. Punjabi NM. The epidemiology of adult obstructive sleep apnea. Proc Am Thorac Soc. 2008;5(2):136-143. doi: 10.1513/pats.200709-155MG
  5. Sharpless BA, Barber JP. Lifetime prevalence rates of sleep paralysis: a systematic review. Sleep Med Rev. 2011;15(5):311-315. doi: 10.1016/j.smrv.2011.01.007
  6. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM). 5th Ed Washington D.C. 2013.
  7. Riemann D, Baglioni C, Bassetti C et al. European guideline for the diagnosis and treatment of insomnia. Journal of Sleep Res. 2017;26(6):675-700. doi: 10.1111/jsr.12594
  8. Bhattarai J, Sumerall S. Current and future treatment options for narcolepsy: a review. Sleep Sci. 2017;10(1):19-27. doi: 10.5935/1984-0063.20170004
  9. Dolezal BA, Neufeld EV, Boland DM, Martin JL, Cooper CB. Interrelationship between sleep and exercise: a systematic review. Adv Prev Med. 2017;2017:1364387. doi: 10.1155/2017/1364387 corrigendum: 2017;2017:5979510
Może zainteresuje Cię...

Padaczka

Młodzieńcza padaczka miokloniczna (JME, ang. juvenile myoclonic epilepsy) jest zaliczana do grupy idiopatycznych padaczek uogólnionych czyli do padaczek spowodowanych wyłącznie predyspozycją genetyczną1.

Stwardnienie rozsiane

Rezonans magnetyczny (MR, ang. magnetic resonance) jest badaniem obrazowym ciała (w przypadku SM dotyczy mózgu i rdzenia kręgowego), w którym wykorzystuje się silne pole magnetyczne i fale o częstotliwości radiowej bez promieniowania jonizującego.

Stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest chorobą, w której układ odpornościowy organizmu atakuje ośrodkowy układu nerwowy, uszkadzając mielinę, tj. białko tworzące osłonkę wokół włókien nerwowych. Uważa się, że u osób z predyspozycją genetyczną do wystąpienia stwardnienia rozsianego chorobę wywołują czynniki środowiskowe.

Witaj ponownie

Aby uzyskać dostęp do informacji, zaloguj się, używając swoich danych

Nie masz konta? Zarejestruj się