Zwykłe bóle głowy są czymś zupełnie normalnym, a większość ludzi będzie ich doświadczać w różnych momentach swojego życia. Jednak pewne rodzaje bólu głowy mogą stać się bardziej problematyczne. Poznaj różne rodzaje bólu głowy, ich objawy i dowiedz się, jak sobie z nimi radzić.

Neuraxpharm oferuje alternatywne leki na ból głowy. Dzięki temu lekarz, po określeniu specyficznych potrzeb, może przepisać produkt najlepiej dostosowany do twoich wymagań i stanu.

Poznaj różne rodzaje bólu głowy, ich objawy i dowiedz się, jak sobie z nimi radzić.

Co to jest ból głowy?

Jak sama nazwa wskazuje, jest to ból umiejscowiony w głowie. Nasilenie i dokładna lokalizacja bólu będzie się różnić w zależności od rodzaju bólu głowy, którego doświadczasz. Niektóre rodzaje bólu głowy mogą również dotyczyć oczu, szyi i twarzy, a towarzyszyć im mogą także takie objawy jak nudności i nadwrażliwość na światło.

Jakie są główne rodzaje bólów głowy?

Najogólniej rzecz ujmując, bóle głowy dzielą się na dwie kategorie – pierwotne i wtórne. W pierwotnych bólach głowy ból głowy jest chorobą samą w sobie. Jest to najczęstsza postać bólów głowy, która stanowi ponad 95% wszystkich ich przypadków. Wtórne bóle głowy oznaczają, że przyczyną bólu głowy jest inna choroba lub stan, np. guz mózgu lub zakażenie ośrodkowego układu nerwowego, takie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenie mózgu.

Główne rodzaje pierwotnych bólów głowy to:

  • Napięciowy ból głowy – jest to często występujący “codzienny” ból głowy, którego doświadcza większość ludzi, znany również jako ból głowy typu napięciowego (TTH). Na ogół nie ma się czym martwić i zwykle mijają one w ciągu kilku godzin.
  • Migrena – migrena występuje zazwyczaj po jednej stronie głowy, ale ból może również dotyczyć czoła lub obu stron. Jest to intensywny ból głowy, który może utrzymywać się przez wiele godzin, a nawet dni i któremu często towarzyszą nudności, wymioty oraz nadwrażliwość na światło.

Przyczyną bólów głowy, zwłaszcza u kobiet, mogą być również zmiany hormonalne. Mogą one wystąpić w wyniku naturalnego spadku stężenia estrogenów w czasie menstruacji lub pojawiać się w okresie ciąży i menopauzy, kiedy to występują zaburzenia, dotyczące stężeń hormonów. Związek między bólami głowy a hormonami u mężczyzn jest mniej jasny, ale wyniki niektórych badań sugerują, że w migrenach występujących u mężczyzn rolę mogą odgrywać poziomy stężeń estrogenów i testosteronu.

U ilu osób występują bóle głowy?

W ogólnoświatowych statystykach wykazuje się, że bóle głowy są bardzo powszechne. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) szacuje się, że u połowy do trzech czwartych dorosłych w wieku 18-65 lat w ciągu ostatniego roku wystąpił ból głowy. W tej grupie 30% lub więcej osób miało migrenę. Przewlekły ból głowy (odczuwany przez 15 lub więcej dni w miesiącu) dotyczy 1,7-4% populacji osób dorosłych na całym świecie.

Objawy

Wszystkie bóle głowy wiążą się z występowaniem bólu w jakiejś części głowy, ale konkretne objawy, których doświadczasz, będą zależeć od typu bólu głowy.

Jakie są objawy bólu głowy?

Niektóre bóle głowy powodują proste pobolewanie którejś części głowy. Inne są bardziej intensywne i towarzyszą im inne objawy. Główne objawy, na które należy zwrócić uwagę:

Napięciowy ból głowy:

  • Wiąże się z tępym pobolewaniem głowy.
  • Może mu towarzyszyć uczucie ucisku i napięcia wokół czoła i za oczami.
  • Uczucie napięcia może być również umiejscowione w szyi.

Migrena:

  • Często rozpoczyna się jako tępe pobolewanie, które następnie przechodzi do pulsującego bólu głowy.
  • Trwa około czterech godzin, ale ten okres może wynosić nawet kilka dni.
  • Często towarzyszą jej nudności lub wymioty.
  • U wielu osób rozwija się nadwrażliwość na światło.
  • Migrenie może towarzyszyć “aura” lub pewne objawy ostrzegawcze, które wskazują na zbliżającą się migrenę, takie jak widzenie migających świateł lub falistych linii albo widzenie tunelowe.

Klasterowy ból głowy:

Jest to rzadki typ pierwotnego bólu głowy, który zwykle dotyczy osób w 4. i 5. dekadzie życia. Główne objawy to:

  • Zazwyczaj silny ból występujący po jednej stronie głowy.
  • Może być odczuwalny jako pieczenie albo też ostre lub przeszywające uczucie.
  • Często przychodzi nagle i bez ostrzeżenia
  • Może obejmować ból w okolicy oka, skroni i twarzy.

Inne możliwe objawy obejmują: nadmierne łzawienie z oczu, opadanie powieki lub obrzęk wokół jednego oka oraz zatkany nos lub katar po jednej stronie (z jednego nozdrza).

Jakie są stadia bólów głowy?

Niektóre bóle głowy, takie jak klasterowe bóle głowy, pojawiają się nagle; podczas gdy inne, takie jak migreny, mogą narastać powoli. Osobom z regularnie występującym bólem głowy, często pomaga prowadzenie dzienniczka bólu głowy i zapisywanie, kiedy ból się pojawia, jak się czuli przed jego wystąpieniem i jakich objawów doświadczali. Może to pomóc w określeniu wszelkich wspólnych czynników, które mogą mieć wpływ na bóle głowy.

Jakie są wczesne objawy bólów głowy?

Chorzy na migrenę najprawdopodobniej zauważą jej wczesne objawy. Należą do nich:

  • większa niż zwykle wrażliwość na światło, dźwięk lub zapach;
  • uczucie zmęczenia;
  • zmiana apetytu lub uczucie silnego pragnienia;
  • zmiany nastroju;
  • wzdęcia, zaparcie lub biegunka.

Migrenie może również towarzyszyć aura, która jest terminem używanym do opisania objawów pojawiających się przed napadem bólu. Aura działa więc jak ostrzeżenie. Objawy aury mogą obejmować:

  • widzenie migających świateł, czarnych kropek lub falistych linii; 
  • halucynacje (widzenie rzeczy, których nie ma);
  • widzenie tunelowe lub krótkotrwała utrata wzroku;
  • uczucie mrowienia lub drętwienia po jednej stronie ciała;
  • dzwonienie w uszach;
  • zmiany dotyczące mowy, odczuwanych zapachów, smaku lub dotyku.

Przyczyny, czynniki ryzyka i oczekiwana długość życia

Pierwotne bóle głowy, takie jak napięciowe i klasterowe bóle głowy, nie są wywoływane przez inne schorzenie. W przeciwieństwie do tego wtórne bóle głowy są wynikiem czegoś innego, np. zakażenia, alergii lub innej choroby i mogą mieć bardziej poważny przebieg.

Większość pierwotnych bólów głowy jest nieszkodliwa – pojawia się i znika w ciągu całego życia. Jednak niektóre z nich – zwłaszcza migreny – mogą mieć długotrwałe skutki. W badaniach Harvard Medical School pokazano, że osoby, u których często występują migreny, są bardziej narażone na inne problemy zdrowotne, takie jak lęk, depresja, bezsenność i zespół jelita drażliwego. Inne badania sugerują, że migreny są związane ze zwiększonym ryzykiem zawału serca i udaru mózgu.

Co powoduje bóle głowy?

Napięciowe bóle głowy są pierwotnymi bólami głowy, zatem ich przyczyną nie jest inna choroba. Istnieją jednak pewne czynniki, które – jak się uważa – mogą ją wywołać. Należą do nich stres i niepokój, odwodnienie, pomijanie posiłków, zła postawa, mrużenie oczu i brak wysiłku fizycznego.

Pierwotnymi bólami głowy są również klasterowe bóle głowy. Uważa się, że osoby palące są bardziej narażone na ich występowanie. Mogą być one również wyzwalane przez picie alkoholu lub silne zapachy, jak benzyny czy farby.

Lekarze nadal nie są pewni co do dokładnych przyczyn migreny, ale uważają, że może być ona związana z tymczasowymi zmianami stężeń substancji chemicznych, w obrębie nerwów lub naczyń krwionośnych w mózgu. Niektóre osoby uważają, że występujące u nich migreny są związane z pewnymi czynnikami, takimi jak cykl miesiączkowy, dieta, zmęczenie lub stres.

Czy bóle głowy są dziedziczne?

Uważa się, że niektóre rodzaje bólów głowy mogą być dziedziczne. Około połowa osób chorujących na migrenę ma bliskiego krewnego, który również na nią cierpi, co sugeruje, że może istnieć związek genetyczny. Podobnie jest w klasterowych bólach głowy, gdzie rolę w ich powstawaniu mogą odgrywać geny, a w badaniach wykazano, że czynniki genetyczne są obecne w około 10% przypadków.

U kogo występują bóle głowy?

Migreny częściej występują u kobiet niż mężczyzn. Mogą one pojawić się w każdym wieku, ale wydają się sprawiać więcej problemów w średnim wieku i ustępują w późniejszych etapach życia.

Napięciowe bóle głowy są również częstsze u kobiet i dotyczą najczęściej nastolatków i młodszych dorosłych. Klasterowe bóle głowy są rzadsze i częściej dotyczą palaczy, niż osób niepalących.

Jak długo można żyć z bólem głowy?

Bóle głowy nie są stanem zagrażającym życiu, ale mogą wpływać na jakość życia.

W przypadku większości osób napięciowe bóle głowy występują epizodycznie, co oznacza, że pojawiają się od czasu do czasu. Jednak mogą one być przewlekłe, wtedy są obecne przez więcej niż 15 dni w miesiącu.

Napady migreny mogą mieć większy wpływ na codzienne życie, zwłaszcza w przypadku osób, które cierpią na regularnie występujące i długotrwałe ataki. To samo dotyczy klasterowych bólów głowy, które są przyczyną intensywnego bólu, utrzymującego się przez dłuższy okres. Jednak dla większości osób można znaleźć takie metody leczenia, które pomogą złagodzić objawy.

Rozpoznanie

W przypadku bólu głowy nie zawsze konieczne jest postawienie rozpoznania. Większość osób, u których występują napięciowe bóle głowy, jest w stanie poradzić sobie z nimi bez profesjonalnej pomocy medycznej. Postawienie rozpoznania może natomiast być pomocne dla osób, które cierpią na regularnie występujące napady migreny.

Jeśli uważasz, że cierpisz na klasterowy ból głowy, ważna jest natychmiastowa wizyta u lekarza. Może on zalecić wykonanie badania obrazowego mózgu, dzięki któremu można wykluczyć inne choroby z podobnymi do klasterowego bólu głowy objawami.

Jak rozpoznaje się bóle głowy?

Rozpoznanie migreny może zająć trochę czasu, ponieważ jej napady są często nieprzewidywalne. Lekarz zbada Twój wzrok, odruchy i koordynację oraz zada pytania dotyczące Twoich objawów. Jeśli prowadziłeś/-aś dzienniczek migreny, może to pomóc w dostrzeżeniu wszelkich wzorców występowania napadów i być użytecznym narzędziem dla lekarza w celu postawienia pewnego rozpoznania.

Prowadzenie dzienniczka migreny jest bardzo proste – wystarczy narysować tabelę, w której za każdym razem, gdy wystąpi napad migreny, będziesz mógł/-a zanotować każdą z poniższych informacji:

  • Data wystąpienia migreny
  • jak długo trwał;
  • rodzaj odczuwanego bólu oraz czy występowały inne objawy, takie jak złe samopoczucie;
  • czy tego dnia przyjmowano jakiekolwiek leki lub stosowano inne metody leczenia;
  • co się jadło i piło tego dnia;
  • czy przyjmowano jakieś witaminy lub suplementy;
  • inne czynniki, które mogą być istotne, takie jak pogoda, cykl miesiączkowy u kobiet, czynniki stresogenne oraz aktywność społeczna lub zawodowa.

W przypadku klasterowych bólów głowy, lekarz zada Ci szereg pytań dotyczących doświadczanych objawów. Jeśli zleci badanie obrazowe mózgu, to będzie się oczekiwać prawidłowego wyniku. Jeżeli zdiagnozowano klasterowe bóle głowy, potrzebna będzie konsultacja neurologa (specjalisty od chorób mózgu i układu nerwowego) i omówienie z nim możliwości leczenia.

Rozróżnienie pierwotnych i wtórnych bólów głowy może być trudnym zadaniem, a lekarze – jeśli nie są pewni – mogą do tego potrzebować wyników kilku badań. Mogą one obejmować badania krwi w celu sprawdzenia, czy nie występują inne choroby, a także rezonans magnetyczny i tomografię komputerową, aby uzyskać lepszy obraz tego, co dzieje się wewnątrz mózgu.

Badania wykorzystywane w diagnostyce migreny

Nie ma swoistych badań, które pozwoliłyby stwierdzić, czy choruje się na migrenę, ale czasami lekarze chcą wykonać pewne badania w celu wykluczenia innych chorób o podobnych objawach. Mogą one obejmować badania krwi, rezonans magnetyczny oraz elektroencefalogram (EEG).

Metody leczenia i leki

Dobra wiadomość jest taka, że większość rodzajów bólu głowy można z powodzeniem leczyć. Dostępna jest szeroka gama leków. Dużą różnicę może również stanowić zmiana stylu życia.

Jak leczy się bóle głowy?

W zależności od rodzaju doświadczanego bólu głowy, może być konieczne wypróbowanie połączenia różnych metod i przekonania się, co działa najlepiej.

Leki

Leczenie bólu głowy dzieli się na dwie główne kategorie:

  • Profilaktyczne:Jest ono również znane jako leczenie zapobiegawcze. Jest to najbardziej odpowiednia metoda, jeśli u pacjenta występują co najmniej trzy napady migreny w miesiącu lub co najmniej osiem dni z bólem głowy w miesiącu. Może jednak minąć kilka miesięcy, zanim zacznie ona działać prawidłowo.
  • Doraźne: Jest to lek przyjmowany w czasie ataku, aby zatrzymać lub znacznie zmniejszyć ból. Obejmują one środki przeciwbólowe dostępne bez recepty oraz leki na receptę.
Leki przeciwbólowe dostępne bez recepty są zazwyczaj skuteczne w leczeniu napięciowych bólów głowy. Jeśli zdecydujesz się przyjmować jakieś leki, należy postępować zgodnie z instrukcjami znajdującymi się w opakowaniu. Jeśli środki przeciwbólowe nie działają lub jeśli zauważysz, że musisz je stosować wielokrotnie, należy porozmawiać z lekarzem. Lekarz może przepisać inny lek, w tym przeznaczony specjalnie do leczenia migreny.

Innym możliwym do wypróbowania lekiem na migrenę jest lek przeciwko nudnościom lub lek przeciwwymiotny. Niektórzy ludzie uważają, że pomagają one w migrenach, nawet jeśli nie doświadczają nudności lub wymiotów.

Należy pamiętać, że wszystkie leki mogą mieć skutki uboczne. Przed rozpoczęciem przyjmowania jakiegokolwiek nowego leku dobrym pomysłem jest rozmowa z lekarzem.

Leki przeciwbólowe dostępne bez recepty nie są zazwyczaj skuteczne w przypadku klasterowych bólów głowy, ale lekarz może zaproponować pacjentowi inne leki. Dostępne są również opcje leczenia za pomocą zastrzyków lub sprayu do nosa. Obie te metody można stosować samodzielnie w domu. W celu uzyskania dalszych porad, porozmawiaj z lekarzem.

Dieta

W łagodzeniu bólów głowy może być przydatna zmiana diety, traktowana jako część szerszego podejścia do zmiany stylu życia. Ogólną zasadą jest trzymanie się zdrowej, zbilansowanej diety i spożywanie posiłków o regularnych porach.

Wiele czynników związanych z dietą może wyzwalać ból głowy, w tym pozostawanie na czczo, spożywanie pokarmów o wysokiej zawartości cukrów, ekstremalne diety i pomijanie posiłków. Dla niektórych osób opóźnione lub nieregularne posiłki mogą również mieć znaczenie, ponieważ mogą one powodować spadek stężenia glukozy we krwi. Pewną rolę mogą również odgrywać kofeina, alkohol i ser.

Również w tym przypadku prowadzenie dzienniczka bólu głowy (zawierającego szczegóły dotyczące wszystkich spożywanych produktów) może pomóc wykryć pokarmy, które nasilają ból głowy. Można również rozważyć zastosowanie niektórych suplementów diety, w tym witamin, minerałów lub preparatów ziołowych. Magnez może normalizować pracę układu nerwowego i metabolizmu energetycznego organizmu, podczas gdy niektóre składniki roślinne pomagają zmniejszyć stany napięcia zlokalizowane w jednym obszarze lub zwiększają odprężenie.

Fototerapia oraz inne interwencje

W badaniach pokazano, że u niektórych osób akupunktura może łagodzić skutki migreny. W jednym z badań, w którym pacjentów poddawano 12 zabiegom w ciągu trzech miesięcy, uzyskano zmniejszenie liczby dni z bólem głowy o 34%.

U niektórych osób z migrenami korzystne może być również leczenie zielonym światłem. Leczenie obejmuje naświetlanie wąskim pasmem zielonego światła emitowanego przez specjalną lampę, która jednocześnie filtruje światło o innej długości fali. Ważne jest, aby tę terapię stosować prawidłowo, ponieważ inne kolorowe światła, w tym białe, niebieskie, bursztynowe i czerwone, mogą nasilać migrenę.

Kolejną metodą leczenia jest tlenoterapia, którą można zaoferować choremu w przypadku klasterowych bólów głowy. Jej działanie polega na wdychaniu przez maskę lub rurkę powietrza zawierającego większe stężenie tlenu niż normalnie w atmosferze, a odpowiednie urządzenie można zainstalować w domu.

Napięciowe bóle głowy można łagodzić za pomocą zmniejszenia stresu. Zatem różne terapie relaksacyjne, takie jak masaż, mogą być dobrą opcją leczenia, jeśli doświadcza się tych bólów głowy regularnie.

W leczeniu klasterowych bólów głowy czasami stosuje się przezskórna stymulacja nerwu błędnego (TVNS). Pobudza się w niej nerw błędny w odcinku szyjnym za pomocą prądu elektrycznego o niskim napięciu, w celu złagodzenia bólu oraz jako metodę profilaktyczną w celu zmniejszenia częstości występowania klasterowych bólów głowy.

Ćwiczenia fizyczne

Ponieważ stres i nieprawidłowa postawa to dwie główne przyczyny napięciowych bólów głowy, niezwykle korzystne w leczeniu i zapobieganiu im mogą być ćwiczenia fizyczne . Szczególnie polecana jest joga, w której pracuje się nad postawą i ćwiczy relaksację.

Związek między wysiłkiem fizycznym a migreną jest bardziej złożony. Niektórzy ludzie uważają, że ćwiczenia fizyczne mogą wywoływać ataki, podczas gdy inni twierdzą, że są one korzystne. Podobnie jak w przypadku napięciowych bólów głowy, główną korzyścią płynącą z regularnych ćwiczeń jest to, że pomagają one zredukować stres, który jest bardzo często występującym czynnikiem wyzwalającym napad migreny.

Zapobieganie

Nie ma ostatecznego sposobu zapobiegania bólom głowy, ale wiele z metod leczenia wymienionych powyżej można stosować również jako metody zapobiegawcze w celu powstrzymania ich ponownego wystąpienia.

Jako środki zapobiegawcze w przypadku bólu głowy zaleca się zdrowy styl życia, regularne ćwiczenia fizyczne, przestrzeganie zasad zdrowej diety, podjęcie działań w celu ograniczenia stresu, zmniejszenie spożycia alkoholu i rzucenie palenia.

Wiele osób z migreną odkrywa, że lepsze poznanie czynników potencjalnie wywołujących ataki pozwala podjąć odpowiednie krwi, żeby zmniejszyć częstotliwość dolegliwości. Jednym z najlepszych sposobów jest prowadzenie dzienniczka migreny, który może pomóc ustalić, czy atak wywołuje określony pokarm, stres czy brak snu.

Wykazano, że u pewnych osób niektóre leki pomagają w zapobieganiu migreny. Mogą one jednak nie być odpowiednie, jeśli występują inne problemy zdrowotne i powinien je przepisywać wyłącznie lekarz.

Badania naukowe

Ból głowy jest jedną z najczęstszych postaci bólu i jest często podawanym powodem absencji w pracy i szkole. Nic więc dziwnego, że badania nad przyczynami i metodami leczenia bólu głowy są liczne.

W ciągu ostatnich pięciu lat odnotowano znaczący postęp w dziedzinie farmakoterapii bólów głowy. Wiązało się to z badaniami klinicznymi nad nowymi lekami stosowanymi w leczeniu ostrej migreny (napadów) oraz nad terapiami nielekowymi, w tym stymulacją magnetyczną i nieinwazyjną stymulacją nerwu błędnego (nVNS), również w leczeniu tej choroby.

W badaniach wykazano również, jak ważne jest zrozumienie fazy objawów ostrzegawczych poprzedzających napad migreny, w której mogą wystąpić symptomy takie jak: ziewanie, zmęczenie, zaburzenia funkcji poznawczych i zachcianki żywieniowe. Uważa się, że może to pomóc w wyjaśnieniu, jakie są czynniki wyzwalające napady migreny u niektórych osób oraz umożliwić im bardziej efektywną samokontrolę ich choroby.

Przypisy

  1. Ahmed F. Headache disorders: differentiating and managing the common subtypes. Br J Pain. 2012;6(3):124-132. doi:10.1177/2049463712459691
  2. Van Oosterhout WPJ, Schoonman GG, van Zwet EW et al. Female sex hormones in men with migraine. Neurology. 2018;91(4):e374-e381. doi:10.1212/WNL.0000000000005855 
  3. Harvard Health Publishing – Harvard Medical School. The health risk of migraines in men. Accessed December 2020. https://www.health.harvard.edu/mens-health/feel-your-pain-the-health-risk-of-migraines-in-men
  4. Leroux E, Ducros A. Cluster headache. Orphanet J Rare Dis. 2008;3:20. doi:10.1186/1750-1172-3-20
  5. Kumar A, Kadian R. Migraine Prophylaxis. In: StatPearls. StatPearls Publishing. Updated October 27, 2020. Accessed December 2020. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507873/
  6. Sun-Edelstein C, Mauskop A. Foods and supplements in the management of migraine headaches. Clin J Pain. 2009;25(5):446-452. doi:10.1097/AJP.0b013e31819a6f65
  7. Vickers AJ, Rees RW, Zollman CE et al. Acupuncture for chronic headache in primary care: large, pragmatic, randomised trial. BMJ. 2004;328(7442):744. doi:10.1136/bmj.38029.421863.EB
  8. Noseda R, Bernstein CA, Nir RR et al. Migraine photophobia originating in cone-driven retinal pathways. Brain. 2016;139(7):1971-1986. doi:10.1093/brain/aww119
  9. Goadsby PJ. Primary headache disorders: Five new things. Neurol Clin Pract. 2019; 9(3): 233-240. doi:10.1212/CPJ.0000000000000654
Może zainteresuje Cię...

Padaczka

Młodzieńcza padaczka miokloniczna (JME, ang. juvenile myoclonic epilepsy) jest zaliczana do grupy idiopatycznych padaczek uogólnionych czyli do padaczek spowodowanych wyłącznie predyspozycją genetyczną1.

Stwardnienie rozsiane

Rezonans magnetyczny (MR, ang. magnetic resonance) jest badaniem obrazowym ciała (w przypadku SM dotyczy mózgu i rdzenia kręgowego), w którym wykorzystuje się silne pole magnetyczne i fale o częstotliwości radiowej bez promieniowania jonizującego.

Stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest chorobą, w której układ odpornościowy organizmu atakuje ośrodkowy układu nerwowy, uszkadzając mielinę, tj. białko tworzące osłonkę wokół włókien nerwowych. Uważa się, że u osób z predyspozycją genetyczną do wystąpienia stwardnienia rozsianego chorobę wywołują czynniki środowiskowe.

Witaj ponownie

Aby uzyskać dostęp do informacji, zaloguj się, używając swoich danych

Nie masz konta? Zarejestruj się