Een bipolaire stoornis is een levenslange psychische aandoening die gepaard gaat met dramatische veranderingen in stemming, energie en activiteitsniveaus. Kom meer te weten over de verschillende soorten bipolaire stoornissen, hoe ze kunnen worden behandeld en het lopende onderzoek naar de aandoening.
Een bipolaire stoornis is een psychische aandoening, vroeger bekend als manische depressie, die de stemming beïnvloedt. Het wordt gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, van “manische” episodes tot depressie, die het concentratievermogen en het uitvoeren van dagelijkse taken aantasten. Het is een levenslange aandoening; maar met voortdurende behandeling en interventies kunnen mensen met een bipolaire stoornis echter wel een productief, gezond leven leiden.
Er zijn drie soorten bipolaire stoornissen, die alle te maken hebben met duidelijke extreme stemmingswisselingen, maar in verschillende mate van ernst.
De aandoening wordt gekenmerkt door manische episoden met extreem opgetogen, prikkelbaar of energiek gedrag en depressieve episoden met verdriet, onverschilligheid of gevoelens van hopeloosheid. Minder ernstige manische perioden staan bekend als “hypomanische perioden”. Tijdens deze perioden voelt iemand zich meestal goed, maar vrienden of familieleden merken veranderingen in stemming of activiteitenniveau op.
Mensen kunnen tegelijkertijd zowel manische als depressieve episodes doormaken (zich bijvoorbeeld energiek maar triest en leeg voelen). Dit staat bekend als een episode met gemengde kenmerken.
Soms ervaren mensen enkele symptomen van een bipolaire stoornis maar passen ze niet in een van de drie bovenstaande types; er wordt dan gezegd dat ze andere gespecificeerde en niet-gespecificeerde bipolaire of verwante stoornissen hebben.
Wereldwijd wordt ongeveer 2,4% van de bevolking getroffen – ongeveer 46 miljoen mensen. Daarvan is 52% vrouw en 48% man. De prevalentie van bipolaire stoornissen varieert echter wereldwijd van 0,3% tot 1,2% per land.
In Europa heeft onderzoek uitgewezen dat ongeveer 1% van de bevolking (één op de 100 mensen) waarschijnlijk de diagnose bipolaire stoornis krijgt. Het kan op elke leeftijd voorkomen en treft mannen en vrouwen van alle achtergronden.
De symptomen van een bipolaire stoornis kunnen van persoon tot persoon verschillen, maar meestal gaat het om perioden van manie en perioden van depressie.
Een bipolaire stoornis wordt gekenmerkt door perioden van extreme en intense stemmingen die niet typisch zijn en vaak niet worden herkend door de persoon die ze ervaart. Ze kunnen de slaap, energie en activiteit beïnvloeden en enkele dagen of weken aanhouden, waardoor het moeilijk wordt een functioneel leven te leiden.
Manische episodes kunnen bestaan uit:
Depressieve episodes kunnen bestaan uit:
Uit recent onderzoek blijkt dat het niet eenvoudig is om de stadia van een bipolaire stoornis vast te stellen. Meestal zijn de stadia gebaseerd op het optreden en de herhaling van stemmingswisselingen, die wijzen op een verergering van de symptomen.
Het is echter mogelijk dat het terugkeren van de symptomen niet de ontwikkeling van de ziekte zelf weerspiegelt, maar een gevolg is van een ondoeltreffende behandeling.
Een bipolaire stoornis kan op elke leeftijd voorkomen, hoewel het meestal voor het eerst wordt waargenomen in de late tienerjaren tot midden twintig. De symptomen kunnen van persoon tot persoon verschillen, maar het is belangrijk ernstige stemmingswisselingen te herkennen. Als iemand ten minste drie symptomen van manie ervaart en depressieve perioden heeft die hem beletten dagelijkse activiteiten te ondernemen, is het belangrijk dat de persoon met een arts spreekt. Door deze symptomen in een vroeg stadium aan te pakken, kan worden voorkomen dat de aanvallen erger worden.
Een bipolaire stoornis kan van persoon tot persoon verschillen, en er zijn veel verschillende oorzaken. De vooruitzichten op lange termijn voor mensen met de aandoening verschillen ook van persoon tot persoon.
Er wordt niet gedacht dat er één enkele oorzaak is van een bipolaire stoornis. Het is waarschijnlijk dat er een aantal risicofactoren zijn, die samen de abnormale werking van de hersencircuits veroorzaken die de symptomen veroorzaakt. Deze omvatten:
Onderzoek heeft uitgewezen dat bipolaire stoornis een aandoening is die erfelijk kan zijn. Mensen die een eerstegraads familielid (een ouder of broer of zus) met de stoornis hebben, lopen een hoger risico om de stoornis zelf te ontwikkelen, hoewel de meeste mensen met een familiegeschiedenis van bipolaire stoornissen de aandoening niet zullen ontwikkelen.
Mannen, vrouwen en kinderen van alle achtergronden kunnen op elk moment in hun leven een bipolaire stoornis krijgen, hoewel deze zich zelden ontwikkelt na het 40ste levensjaar.
Een bipolaire stoornis is een levenslange aandoening; hoewel de symptomen kunnen komen en gaan, vereist het een voortdurende behandeling en gaat het niet vanzelf over.
Uit een onderzoek naar het sterfterisico bij psychische stoornissen bleek dat mensen met een bipolaire stoornis, naast andere aandoeningen, een verhoogd sterfterisico hadden in vergelijking met de algemene bevolking..
De juiste langdurige, voortdurende behandeling kan echter helpen de symptomen onder controle te houden en mensen met een bipolaire stoornis in staat stellen een lang en gezond leven te leiden.
Hoe eerder de diagnose bipolaire stoornis wordt gesteld en een behandelplan wordt opgesteld, hoe kleiner de kans dat de aandoening zich verder ontwikkelt.
De diagnose bipolaire stoornis wordt momenteel gesteld door te kijken naar iemands geschiedenis en symptomen, en niet door middel van beeldvorming van de hersenen of andere diagnostische testen. Mensen met een bipolaire stoornis zullen eerder hulp zoeken als ze depressief zijn dan als ze manisch of hypomaan zijn, maar het is belangrijk om met een arts te praten als men aanhoudende, terugkerende symptomen van een van beide toestanden opmerkt. De arts kan een lichamelijk onderzoek uitvoeren en medische testen aanvragen om andere aandoeningen uit te sluiten.
Indien nodig zal een psycholoog een evaluatie uitvoeren waarbij wordt gekeken naar symptomen, levensloop, ervaringen en vaak ook de familiegeschiedenis. Soms kunnen medicijnen en andere ziekten, zoals behandeling met steroïden of een schildklierprobleem, symptomen veroorzaken die lijken op die van een bipolaire stoornis, dus artsen kunnen ook deze andere niet-gerelateerde ziekten of medicijnen evalueren terwijl ze de diagnose overwegen.
Er zijn geen specifieke medische testen om de diagnose van een bipolaire stoornis vast te stellen. Een psycholoog zal echter vragen stellen over symptomen, gevoelens en emoties. Ter ondersteuning van hun klinische beoordeling gebruiken ze vragenlijsten zoals de Mood Disorder Questionnaire (MDQ) om na te gaan of patiënten mogelijk een stoornis hebben, de Clinical Global Impressions-Bipolar Version-schaal (CGI-BP) die kan worden gebruikt om de ernst van de ziekte te beoordelen, de Young Mania Rating Scale (YMRS) om de ernst van manische toestanden te beoordelen, en de Hamilton Depression Rating Scale (HDRS) om de ernst van en de verandering in depressieve symptomen te beoordelen.
Een bipolaire stoornis is een levenslange aandoening die in de loop der tijd kan komen en gaan. Een langdurige continue behandeling kan helpen om de ernst van acute manie of acute depressieve episodes en eventuele aanhoudende symptomen tussen deze episodes te vertragen, te voorkomen of onder controle te houden. Het is ook belangrijk dat mensen met hypomanie een behandeling ondergaan om de ontwikkeling van ernstige manie of depressie te beperken.
Een effectief behandelplan omvat vaak een combinatie van medicatie en gesprekstherapie. Uit onderzoeken blijkt dat bij de keuze van de behandeling voor de acute fasen van de bipolaire stoornis een passende behandeling voor de perioden tussen de episoden (de onderhoudsfase) moet worden overwogen, om ervoor te zorgen dat de acute fasen volledig onder controle worden gehouden.
Medicijnen voor de behandeling van bipolaire stoornis zijn onder meer stemmingsstabilisatoren, antipsychotica van de tweede generatie en geneesmiddelen tegen slaap en angst. Artsen kunnen ook anti-depressiva voorschrijven voor depressieve episodes, gecombineerd met een stemmingsstabilisator om manische episodes te voorkomen. Anti-angstmedicatie kan worden gebruikt om de angst en agitatie in verband met een manische episode te kalmeren.
Sommige mensen moeten verschillende medicijnen proberen voordat ze de medicatie vinden die voor hen het beste werken. Als deze eenmaal zijn gevonden, kan de behandeling zeer effectief zijn, en kunnen veel mensen een volledig functioneel en succesvol leven leiden.
Psychotherapie (gesprekstherapie) kan voorlichting en steun bieden om iemand met een bipolaire stoornis te helpen met de aandoening te leren leven. Het kan een persoon helpen de problematische emoties, gedachten en gedragingen te identificeren en te veranderen.
Een reeks psychotherapieën kan worden gebruikt om bipolaire stoornis te behandelen, waaronder cognitieve gedragstherapie, gezinsgerichte therapie, interpersoonlijke en sociale ritmetherapie, op mindfulness gebaseerde cognitieve therapie en dialectische gedragstherapie.
Het type, de frequentie en de regelmaat van de therapie worden gebaseerd op individuele behoeften. Er zijn ook verschillende interventies die mensen kunnen helpen om de bipolaire symptomen onder controle te houden. Deze omvatten:
Het onderzoek is beperkt, maar sommige onderzoeken wijzen op een verband tussen voeding en bipolaire stoornis.
Er bestaat geen specifiek "bipolair dieet", maar in het algemeen kan het eten van een gebalanceerd dieet, laag in verzadigde vetten en eenvoudige koolhydraten en vol voedingsstoffenrijk voedsel, gunstig zijn voor het handhaven van een gezonde levensstijl.
Bovendien kan het drinken van matige hoeveelheden cafeïnehoudende dranken (en niet abrupt stoppen) helpen voorkomen dat iemand overprikkeld raakt.
Uit onderzoek is gebleken dat lichaamsbeweging gunstig kan zijn voor de depressieve fase van de bipolaire stoornis. Regelmatige aërobe lichaamsbeweging, zoals joggen of zwemmen, kan een positief effect hebben op de stemming, stress en angst bestrijden en een betere slaap bevorderen, terwijl anaërobe lichaamsbeweging, zoals yoga of pilates, een kalmerend effect kan hebben.
Mensen met een bipolaire stoornis hebben vaak een zittende levensstijl, en dit kan bijdragen tot een hoog niveau van andere ziekten zoals diabetes type 2 en hartziekten. Aërobe lichaamsbeweging is ook gezond voor het hart en de hersenen, en kan zo andere ziekten helpen voorkomen.
Ondanks de voordelen van lichaamsbeweging kan het bij sommige mensen de manische symptomen verergeren. Daarom is het belangrijk om samen met een arts het juiste bewegingsplan te vinden.
Het is niet mogelijk om een bipolaire stoornis te voorkomen, maar een diagnose stellen en een behandeling starten zodra de symptomen worden vastgesteld, kan helpen voorkomen dat de aandoening erger wordt.
Mensen bij wie de diagnose is gesteld, kunnen voorkomen dat kleine symptomen acute episodes worden door:
Het onderzoek naar oorzaken, risicofactoren en behandeling van bipolaire stoornissen is breed en talrijk.
In het bijzonder werken wetenschappers aan het identificeren van genen die betrokken kunnen zijn bij het veroorzaken van de aandoening. Hoewel bekend is dat bipolaire stoornis vaker voorkomt bij mensen die een eerstegraads familielid met de aandoening hebben, zijn onderzoekers nog steeds aan het uitzoeken wat de relevante genen zijn en hoe ze samenwerken. Een wereldwijd team van onderzoekers heeft onlangs 30 gebieden van het menselijk genoom geïdentificeerd waar variaties in de genetische code het risico op het ontwikkelen van een bipolaire stoornis kunnen verhogen.
Onderzoekers kijken ook goed naar de samenstelling van de darmmicrobiota (de ‘goede’ en ‘slechte’ bacteriën en andere micro-organismen die in de darm leven) en het verband daarvan met de hersenfunctie bij mensen met bipolaire stoornissen. Onderzoeken hebben uitgewezen dat de samenstelling van de darmmicrobiota bij deze mensen kan veranderen.
Gehoopt wordt dat verder onderzoek op deze gebieden zal leiden tot de ontwikkeling van nieuwe, effectievere en beter gerichte behandelingen.
Er wordt ook onderzoek gedaan naar de beste behandelingen voor mensen met een bipolaire stoornis. Dit omvat onderzoeken ter beoordeling van de doeltreffendheid van behandelingen met en zonder geneesmiddelen voor de behandeling van acute manische of depressieve symptomen en ter voorkoming van terugval bij volwassenen met de stoornis, evenals onderzoeken om na te gaan of intensieve psychotherapeutische interventie in de vroegste stadia van de bipolaire stoornis het volledig ontstaan ervan kan voorkomen of beperken.
CZS
Neuraxpharm
Contacteer ons
Word lid van onze mailinglijst
Ontvang de laatste updates van de Neuraxpharm blog.
Om toegang te krijgen tot deze informatie moet u inloggen met uw gebruikersnaam.
Heb je geen account?Inschrijven
