Η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή και μακροχρόνια πάθηση που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ένας άνθρωπος σκέφτεται, αισθάνεται, ενεργεί, αλληλεπιδρά με άλλους ανθρώπους, εκφράζει συναισθήματα και αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. 

Η Neuraxpharm παρέχει εναλλακτικές φαρμακευτικές λύσεις για την αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας και μόλις ο γιατρός σας εξακριβώσει ποιες είναι οι συγκεκριμένες ανάγκες σας, μπορεί να συνταγογραφήσει το προϊόν που προσαρμόζεται καλύτερα στις ανάγκες και την πάθησή σας.

Μάθετε περισσότερα για τα αίτια, τα συμπτώματα και την αντιμετώπισή της.

Τι είναι η σχιζοφρένεια;

Η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή, χρόνια ψυχική ασθένεια που προκαλεί διάφορα ψυχολογικά συμπτώματα και μπορεί να οδηγήσει στην αδυναμία ενός ασθενή να διαχωρίζει πάντοτε τις σκέψεις και τις ιδέες του από την πραγματικότητα. Μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα προβλήματα στην εργασία, στο σχολείο και στις σχέσεις. Οι άνθρωποι που πάσχουν από σχιζοφρένεια μπορεί να κλείνονται στον εαυτό τους και να μοιάζουν σαν να χάνουν την επαφή με την πραγματικότητα, ένα φαινόμενο που μπορεί να προκαλέσει δυσφορία στον εκάστοτε ασθενή, καθώς και στα μέλη της οικογένειας και τους φίλους του. 

Δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για την πάθηση, ενώ τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας μπορεί να είναι επίμονα και να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα, εάν δεν αντιμετωπιστούν. Ωστόσο, υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες που βοηθούν τους ανθρώπους να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους, να μειώσουν τον κίνδυνο υποτροπής και να απολαμβάνουν περισσότερο την καθημερινή ζωή.

Παρότι υπάρχουν πολλές εσφαλμένες εντυπώσεις όσον αφορά τη σχιζοφρένεια, οι περισσότεροι πάσχοντες δεν είναι πιο επικίνδυνοι ή βίαιοι από ανθρώπους που ανήκουν στον γενικό πληθυσμό.

Ποιοι είναι οι κύριοι τύποι σχιζοφρένειας;

Ο όρος «σχιζοφρένεια» χρησιμοποιείται για μια σειρά ψυχικών διαταραχών που εμπίπτουν στο ίδιο φάσμα και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι εξής:

  • Παρανοϊκή σχιζοφρένεια: Περιλαμβάνει συμπτώματα όπως παραληρητικές ιδέες και ψευδαισθήσεις, αποδιοργανωμένο λόγο και δυσκολία συγκέντρωσης.
  • Ηβηφρενική ή αποδιοργανωτική σχιζοφρένεια: Σε αυτούς τους τύπους σχιζοφρένειας δεν εμφανίζονται ψευδαισθήσεις ή παραληρητικές ιδέες, αλλά εμφανίζεται αποδιοργανωμένη συμπεριφορά και λόγος. Μπορεί επίσης να εμφανίζονται ακατάλληλες συναισθηματικές αντιδράσεις ή παντελής έλλειψη συναισθηματικής αντίδρασης.
  • Αδιαφοροποίητη σχιζοφρένεια: Οι πάσχοντες ενδέχεται να εκδηλώνουν συμπεριφορές που αντιστοιχούν σε περισσότερους από έναν υποτύπους σχιζοφρένειας. Παρότι υπάρχουν διάφοροι τύποι σχιζοφρένειας, αυτές οι διαταραχές εμπίπτουν σε ένα φάσμα και πρέπει να αντιμετωπίζονται αναλόγως.
  • Υπολειμματική σχιζοφρένεια: Η περίπτωση στην οποία είχε διαγνωστεί προηγουμένως σχιζοφρένεια σε κάποιον ασθενή, ο οποίος όμως δεν έχει πλέον εμφανή συμπτώματα της διαταραχής. Τα συμπτώματα έχουν μειωθεί σε ένταση και γενικά αφορούν δυσκολίες στη συγκέντρωση, έναν βαθμό διανοητικής αποδιοργάνωσης και συναισθηματική απόσυρση. Επειδή η συχνότητα και η ένταση των συμπτωμάτων πολλών ανθρώπων που πάσχουν από σχιζοφρένεια ποικίλλει, αυτός ο υποτύπος σπάνια χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει ασθενείς στην εποχή μας.
  • Κατατονική σχιζοφρένεια: Αυτός ο υποτύπος περιλαμβάνει τη σωματική κίνηση ως σύμπτωμα. Η κατατονία μπορεί να αποτελεί αυτοτελή διαταραχή, όμως οι άνθρωποι που πάσχουν από κατατονική σχιζοφρένεια συχνά εμφανίζουν αρνητικά συμπτώματα σχιζοφρένειας και χαμηλά επίπεδα ανταπόκρισης. 

Οι παθήσεις που σχετίζονται με τη σχιζοφρένεια περιλαμβάνουν τη σχιζοσυναισθηματική διαταραχή, η οποία περιλαμβάνει στοιχεία τόσο της σχιζοφρένειας όσο και των διαταραχών της διάθεσης. Στα συμπτώματά της ενδέχεται να περιλαμβάνονται παρανοϊκές σκέψεις, παραληρητικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις, δυσκολία συγκέντρωσης, κατάθλιψη, προβλήματα με τον ύπνο και την όρεξη, καθώς και η κοινωνική απομάκρυνση.

Άλλες σχετικές διαταραχές περιλαμβάνουν την παραληρητική διαταραχή, τη βραχεία ψυχωσική διαταραχή, τη σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή και την ψύχωση.

Πόσοι άνθρωποι πάσχουν από σχιζοφρένεια;

Η σχιζοφρένεια επηρεάζει 20 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και εκδηλώνεται στο 1% του πληθυσμού όλων των κοινωνιών. Επηρεάζει ίσο αριθμό ανδρών και γυναικών, αλλά η έναρξή της συχνά εκδηλώνεται αργότερα στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες.

Συμπτώματα

Η βαρύτητα της σχιζοφρένειας και τα συμπτώματά της ποικίλλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, ενώ τα συμπτώματα φαίνονται να επιδεινώνονται και να βελτιώνονται σε κύκλους γνωστούς ως υποτροπές και υφέσεις. Μερικοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν μόνο ένα ψυχωσικό επεισόδιο, ενώ άλλοι αντιμετωπίζουν πολλά επεισόδια κατά τη διάρκεια της ζωής τους, αλλά ζουν σχετικά φυσιολογικά στο ενδιάμεσο. Κάποιοι άλλοι άνθρωποι μπορεί να αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερα προβλήματα με την πάροδο του χρόνου, σημειώνοντας ελάχιστη βελτίωση ανάμεσα σε εξάρσεις ψυχωσικών επεισοδίων.

Ποια είναι τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας;

Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας γενικά χαρακτηρίζονται ως θετικά (ή ψυχωσικά, με απώλεια επαφής με την πραγματικότητα), αρνητικά (απουσία φυσιολογικών συμπεριφορών), γνωστικά ή αποδιοργανωμένα.

Στα θετικά συμπτώματα περιλαμβάνονται:

  • Ψευδαισθήσεις, όπως αλλαγές στην όραση, την ακοή, την όσφρηση, την αφή και τη γεύση.
  • Ασυνήθιστες συμπεριφορές. 
  • Παραληρητικές ιδέες, όπως παρανοϊκές σκέψεις και παράλογοι φόβοι. 

Στα αρνητικά συμπτώματα περιλαμβάνονται:

  • Μειωμένα επίπεδα κινήτρου και ενέργειας.
  • Έλλειψη ενδιαφέροντος για την καθημερινότητα.
  • Δυσκολία σχεδιασμού, έναρξης και συνέχισης δραστηριοτήτων.
  • Μειωμένη ομιλητικότητα.
  • Απομάκρυνση από οικογένεια, φίλους και κοινωνικές περιστάσεις.
  • Δυσκολία έκφρασης συναισθημάτων.
  • Μείωση έντασης συναισθημάτων. 
  • Έλλειψη προσωπικής υγιεινής.

Στα γνωστικά συμπτώματα περιλαμβάνονται:

  • Δυσκολίες στη συγκέντρωση και τη μνήμη
  • Δυσκολία επεξεργασίας και αξιοποίησης πληροφοριών

Στα αποδιοργανωμένα συμπτώματα περιλαμβάνονται:

  • Αποδιοργανωμένος λόγος. 
  • Γρήγορη εναλλαγή από τη μία σκέψη στην άλλη, χωρίς λογική σύνδεση μεταξύ τους.
  • Αργές κινήσεις.
  • Αδυναμία λήψης αποφάσεων.
  • Υπέρμετρη, μα ασυνάρτητη γραφή.
  • Να ξεχνάει κανείς πληροφορίες ή να χάνει αντικείμενα.
  • Επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή χειρονομίες, όπως βηματισμός πέρα-δώθε ή περπάτημα σε κύκλους.
  • Προβλήματα με την κατανόηση καθημερινών εικόνων, ήχων και συναισθημάτων.

Στην περίπτωση της κατατονικής σχιζοφρένειας, ο ασθενής μπορεί να σταματήσει να μιλάει και το σώμα του μπορεί να μείνει ακίνητο σε μια συγκεκριμένη θέση για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ποια είναι τα στάδια της σχιζοφρένειας;

Η σχιζοφρένεια μπορεί να εξελιχθεί αργά, συχνά κατά τη διάρκεια της εφηβείας, και να είναι δύσκολο να διαγνωστεί στην αρχή, για διάφορους λόγους.

Τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής είναι η πιο συχνή ηλικία εμφάνισης της σχιζοφρένειας και προκειμένου να γίνει διάγνωση, πρέπει να παρατηρηθούν συμπτώματα για τουλάχιστον έξι μήνες. Οι άνδρες με σχιζοφρένεια μπορεί να αρχίσουν να εμφανίζουν συμπτώματα στα τέλη της εφηβείας ή κοντά στην ηλικία των 20 ετών, ενώ τα συμπτώματα στις γυναίκες μπορεί να παρουσιαστούν αργότερα, μέχρι τα πρώτα χρόνια της τρίτης δεκαετίας της ζωής τους.

Υπάρχουν τρεις φάσεις σχιζοφρένειας: Η αρχική φάση, η οξεία/ενεργός φάση και η υπολειμματική φάση ή φάση ανάρρωσης. Η αρχική (γνωστή και ως «πρόδρομη») φάση μπορεί να διαρκέσει μονάχα μερικές ημέρες ή να συνεχιστεί για ολόκληρα χρόνια. Λόγω της απουσίας ενός συγκεκριμένου παράγοντα πυροδότησης, μπορεί να αποδειχτεί δύσκολη η αναγνώρισή της, ενώ οι αλλαγές στη συμπεριφορά μπορεί να είναι ανεπαίσθητες.

Ποιες είναι οι πρώτες ενδείξεις της σχιζοφρένειας;

Πιθανά συμπτώματα σχιζοφρένειας είναι οι αλλαγές στη διάθεση και η κοινωνικό απομάκρυνση, που σημαίνει ότι η πάθηση μπορεί εύκολα να θεωρηθεί ως μια συνηθισμένη εφηβική «φάση». Η έλλειψη κινήτρου, ο διαταραγμένος ύπνος, η δυσκολία συγκέντρωσης, η ευέξαπτη συμπεριφορά και τα προβλήματα στις προσωπικές σχέσεις ή στο σχολείο αποτελούν συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν στους εφήβους όταν εξελίσσεται η πάθηση.

Όσοι πάσχουν από σχιζοφρένεια μπορεί να εκδηλώσουν ένα ψυχωσικό επεισόδιο που συχνά οδηγεί στη διάγνωση. Οι αλλαγές στη διάθεση και η αυξημένη δυσκολία στις κοινωνικές συναναστροφές μπορεί να παρουσιαστούν πριν από το πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο.

Οι πάσχοντες μπορεί να έχουν μερικές φορές συμπτώματα μεγαλύτερης βαρύτητας και άλλες φορές μικρότερης.

Αίτια, παράγοντες κινδύνου και προσδόκιμο ζωής

Προς το παρόν, δεν είναι γνωστός ο ακριβής συνδυασμός παραγόντων που προκαλεί σχιζοφρένεια. Η τρέχουσα θεραπεία επικεντρώνεται στην αποτελεσματική διαχείριση των συμπτωμάτων και στην παροχή βοήθειας στους πάσχοντες, ώστε να μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.

Τι προκαλεί τη σχιζοφρένεια;

Παρότι η ακριβής αιτία της σχιζοφρένειας είναι άγνωστη, πιθανότατα συνδέεται με ένα συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Θεωρείται ότι ορισμένοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στην εκδήλωση σχιζοφρένειας και ότι ορισμένες καταστάσεις, όπως ένα στρεσογόνο περιστατικό ή η χρήση ναρκωτικών, μπορούν να πυροδοτήσουν την πάθηση.

  • Γενετικοί παράγοντες: Η σχιζοφρένεια μπορεί να εμφανίζεται πιο συχνά στα μέλη ορισμένων οικογενειών, ωστόσο, δεν είναι ακόμη εφικτή η αξιοποίηση γενετικών πληροφοριών για να προβλεφθεί ποιοι άνθρωποι θα εκδηλώσουν σχιζοφρένεια.
  • Διαφορές στον εγκέφαλο: Στις περιπτώσεις επιρρεπών ανθρώπων, οι αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο κατά την εφηβεία μπορεί να πυροδοτήσουν ψυχωσικά επεισόδια. Έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει μια σημαντική σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου μας, του εντέρου μας και των ευεργετικών μικροοργανισμών που ζουν μέσα στο πεπτικό μας σύστημα (γνωστή ως «άξονας μικροβιώματος εντέρου-εγκεφάλου»), η οποία μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τις στρεσογόνες περιόδους. Ο άξονας του μικροβιώματος εντέρου-εγκεφάλου έχει αναγνωριστεί ως σημαντικός παράγοντας για το εάν θα εκδηλωθεί ή όχι σχιζοφρένεια. Οι διαφορές στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου, καθώς και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των νευροδιαβιβαστών έχουν επίσης αναφερθεί ως παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση της πάθησης. 
  • Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η φτώχεια, το ασταθές περιβάλλον ή/και τα διατροφικά προβλήματα πριν από τη γέννηση έχουν επίσης αναφερθεί ως παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την εκδήλωση της σχιζοφρένειας. 

Είναι κληρονομική η σχιζοφρένεια;

Η σχιζοφρένεια δεν είναι κληρονομική, αλλά γενετική. Δηλαδή, υπάρχει ένας συνδυασμός γονιδίων αντί για ένα μόνο γονίδιο, ο οποίος αποτελεί παράγοντα για το εάν θα εκδηλωθεί ή όχι η πάθηση.

Ποιοι άνθρωποι παθαίνουν σχιζοφρένεια;

Η σχιζοφρένεια μπορεί να προσβάλλει ανθρώπους σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, ανεξάρτητα φυλής και εθνότητας. 

Η σχιζοφρένεια μπορεί να διαγνωστεί στην παιδική ηλικία, αν και αυτό συμβαίνει σχετικά σπάνια. Η σχιζοφρένεια πρώιμης έναρξης εμφανίζεται συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 13 και 18 ετών. Η διάγνωση σε ηλικίες κάτω των 13 ετών είναι εξαιρετικά σπάνια. Οι άνδρες μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα νωρίτερα από τις γυναίκες, αν και η κατάσταση επηρεάζει όλα τα φύλα εξίσου. Είναι πιθανό ότι όσο νωρίτερα εμφανίζονται τα συμπτώματα τόσο πιο σοβαρή είναι η συγκεκριμένη περίπτωση σχιζοφρένειας.

Πόσο καιρό μπορεί να ζήσει κανείς όταν πάσχει από σχιζοφρένεια;

Το πόσο καιρό μπορεί να ζήσει ένας άνθρωπος με σχιζοφρένεια εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της βαρύτητας της πάθησής του και κατά πόσο συμμορφώνεται με τη θεραπεία. Εάν χορηγηθεί θεραπεία στους πάσχοντες, είναι πιθανό ότι θα μπορούν να ζήσουν μια σχετικά φυσιολογική ζωή με τη στήριξη της οικογένειά τους. Συνήθως, οι άνθρωποι που πάσχουν από σχιζοφρένεια δεν ζουν μακροπρόθεσμα σε ψυχιατρικά ιδρύματα. Βρίσκεται σε εξέλιξη επιστημονική έρευνα για τη βελτίωση των θεραπειών. 

Συχνά, η σχιζοφρένεια εμφανίζεται παράλληλα με άλλες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ψύχωσης, του διαβήτη και των καρδιακών παθήσεων. Εξαιτίας αυτού, όσοι πάσχουν από σχιζοφρένεια έχουν προσδόκιμο ζωής μεταξύ 15 και 25 ετών χαμηλότερο από τον γενικό πληθυσμό. Οι άνθρωποι που πάσχουν από σχιζοφρένεια έχουν δύο έως τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό να πεθάνουν πρόωρα.

Διάγνωση

Δεν υπάρχει μία μοναδική εξέταση που επαρκεί για τη διάγνωση σχιζοφρένειας και η διάγνωση γίνεται συνήθως βάσει αξιολόγησης από ειδικό επαγγελματία ψυχικής υγείας, μερικές φορές ύστερα από μια ψυχωσική περίοδο.

Μερικές φορές, μπορεί να μην είναι σαφές αν κάποιος πάσχει από σχιζοφρένεια ή μια συναφή ψυχική ασθένεια, όπως διπολική διαταραχή ή σχιζοσυναισθηματική διαταραχή.

Πώς γίνεται η διάγνωση της σχιζοφρένειας;

Για να γίνει διάγνωση, τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας πρέπει να υφίστανται για έξι μήνες και να παραμείνουν συνεχώς ενεργά για τουλάχιστον έναν από αυτούς τους μήνες. Θα πρέπει να έχουν παρατηρηθεί δύο από τα παρακάτω συμπτώματα: 

  • Ψευδαισθήσεις.
  • Αποδιοργανωμένος λόγος.
  • Παραληρητικές ιδέες.
  • Αποδιοργανωμένη ή κατατονική συμπεριφορά.
  • Αρνητικά συμπτώματα (απουσία φυσιολογικών συμπεριφορών, όπως κινήτρου ή ενέργειας). 

Για να γίνει διάγνωση, ένα από τα συμπτώματα που παρατηρούνται πρέπει να είναι οι παραληρητικές ιδέες, οι ψευδαισθήσεις ή ο αποδιοργανωμένος λόγος, χωρίς όμως να είναι απόρροια οποιασδήποτε άλλης πάθησης.

Ο γιατρός μπορεί να επιχειρήσει να αποκλείσει παθήσεις με τις οποίες μπορεί να σχετίζεται η σχιζοφρένεια, για παράδειγμα ψύχωση που προκαλείται από χρήση ουσιών ή όγκο στον εγκέφαλο, μέσω της χρήσης απεικονιστικών εξετάσεων του εγκεφάλου ή εξετάσεις αίματος.

Εξετάσεις για τη διάγνωση της σχιζοφρένειας

Η διάγνωση της σχιζοφρένειας βασίζεται στην παρατήρηση των ενεργειών και των συμπτωμάτων ενός ανθρώπου. Ωστόσο, οι γιατροί μπορούν να πραγματοποιήσουν εξετάσεις για να βεβαιωθούν ότι τα συμπτώματα δεν έχουν άλλες αιτίες. Για παράδειγμα, μπορούν να πραγματοποιήσουν απεικονιστικές εξετάσεις ή αξονικές/μαγνητικές τομογραφίες, ώστε να αποκλείσουν το ενδεχόμενο να προκαλούνται τα συμπτώματα από προβλήματα όπως όγκοι στον εγκέφαλο, επιληψία, αυτοάνοσα νοσήματα ή λοιμώξεις. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν γνωστική αξιολόγηση, αξιολόγηση στοιχείων προσωπικότητας ή κλίμακες αξιολόγησης της σχιζοφρένειας όπως η PANSS. 

Οι γιατροί πιθανώς να πραγματοποιήσουν επίσης εξετάσεις που θα διασφαλίσουν ότι τα συμπτώματα δεν προκαλούνται από άλλους παράγοντες, όπως συνταγογραφούμενα φάρμακα, αλκοόλ ή ναρκωτικά.

Εάν ένας γιατρός υποψιάζεται την ύπαρξη σχιζοφρένειας, μπορεί να παραπέμψει τον ασθενή σε ψυχίατρο, ο οποίος μπορεί να πραγματοποιήσει αξιολογήσεις ή να παρατηρήσει τη συμπεριφορά του ασθενή, προκειμένου να προσπαθήσει να καταλήξει σε μια σαφή διάγνωση. 

Αντιμετώπιση και φαρμακευτική αγωγή

Υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές επιλογές για ανθρώπους που πάσχουν από σχιζοφρένεια, οι οποίες μπορούν να τους βοηθήσουν να ζήσουν τη ζωή τους με διαχειρίσιμο τρόπο.

Πώς αντιμετωπίζεται η σχιζοφρένεια;

Η σχιζοφρένεια συνήθως αντιμετωπίζεται με συνδυασμό φαρμάκων και θεραπείας, προσαρμοσμένων στο εκάστοτε άτομο.

Στόχος είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων και η μείωση της πιθανότητας υποτροπής ή επανεμφάνισης των συμπτωμάτων. Οι θεραπευτικές επιλογές πιθανώς να περιλαμβάνουν αντιψυχωσικά φάρμακα ή/και γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ – CBT).

Φαρμακευτική αγωγή

Τα αντιψυχωσικά φάρμακα μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της έντασης και της συχνότητας των ψυχωσικών συμπτωμάτων. Δρουν κυρίως με το να εμποδίζουν ή να διαμορφώνουν την επίδραση του νευροδιαβιβαστή που ονομάζεται ντοπαμίνη στον εγκέφαλο.

Η επιλογή των αντιψυχωσικών θα πρέπει να γίνεται ύστερα από συζήτηση με έναν γιατρό/ψυχίατρο σχετικά με τα πιθανά οφέλη και τις ανεπιθύμητες ενέργειες, που θα διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Στις ανεπιθύμητες ενέργειες ορισμένων φαρμάκων μπορεί να περιλαμβάνεται η αύξηση βάρους, το τρεμούλιασμα (τρόμος), η ακαμψία, η ανησυχία και η υπνηλία.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από σχιζοφρένεια παίρνουν φάρμακα για ένα ή δύο χρόνια μετά το πρώτο τους ψυχωσικό επεισόδιο, ώστε να αποτραπεί η εκδήλωση περαιτέρω οξέων σχιζοφρενικών επεισοδίων, αλλά και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, εάν η ασθένεια είναι υποτροπιάζουσα.

Θεραπεία

Μεταξύ άλλων, θεραπείες όπως η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ – CBT), η οικογενειακή θεραπεία και η θεραπεία μέσω τέχνης μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις ψευδαισθήσεις ή τις παραληρητικές ιδέες.

  • ΓΣΘ: Η ΓΣΘ έχει σκοπό να βοηθάει τους ανθρώπους να αναγνωρίζουν τους τρόπους σκέψης που προκαλούν ανεπιθύμητα συναισθήματα και συμπεριφορές, καθώς και να μαθαίνουν να τους αντικαθιστούν με πιο ρεαλιστικούς και χρήσιμους τρόπους σκέψεις.
  • Οικογενειακή θεραπεία: Έχει σκοπό να βοηθάει τους ανθρώπους που πάσχουν από σχιζοφρένεια και τις οικογένειές τους να αντιμετωπίζουν καλύτερα την πάθηση.
  • Θεραπεία μέσω τέχνης: Η θεραπεία μέσω της δημιουργικότητας μπορεί να δώσει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να εκφράζουν τις εμπειρίες τους με μη λεκτικό τρόπο, βοηθώντας τους να αναπτύξουν νέους τρόπους επαφής με άλλους ανθρώπους.
Συχνά χορηγείται ένας συνδυασμός ψυχοκοινωνικών θεραπειών και αντιψυχωσικών φαρμάκων για την αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας.

Παρέμβαση

Υπάρχουν διάφορες παρεμβάσεις που μπορεί να βοηθήσουν τους ανθρώπους με σχιζοφρένεια. Ενδεικτικά περιλαμβάνουν τα εξής:

  • Συντονισμένη εξειδικευμένη φροντίδα (CSC): Η CSC αποτελεί ένα πρόγραμμα θεραπείας που επικεντρώνεται στην ανάρρωση και συνδυάζει φάρμακα και θεραπεία με κοινωνικές υπηρεσίες, απασχόληση και εκπαίδευση για την αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας όταν πρωτοεμφανίζονται συμπτώματα. Στόχος είναι να συμμετέχει η οικογένεια όσο το δυνατόν περισσότερο. Η CSC χρησιμοποιείται νωρίς, κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης, με σκοπό να βοηθάει τους πάσχοντες να ζουν μια φυσιολογική ζωή.
  • Ενεργητικό υποστηρικτικό ολοκληρωμένο κοινοτικό πρόγραμμα φροντίδας για σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές (ACT):Το ACT είναι μια παρέμβαση που έχει σχεδιαστεί για τους ασθενείς με σχιζοφρένεια οι οποίοι διατρέχουν κίνδυνο να μείνουν άστεγοι ή να νοσηλευτούν επανειλημμένα. Τα υψηλά επίπεδα διατήρησης επαφής εκ μέρους μιας ειδικής ομάδας αποτελούν βασικό στοιχείο του ACT.
  • Προγράμματα οικογενειακής υποστήριξης: Η ζωή με τη σχιζοφρένεια μπορεί να διευκολυνθεί μέσω της χρήσης προγραμμάτων οικογενειακής εκπαίδευσης, τα οποία προσφέρουν πληροφορίες και καθοδήγηση σχετικά με τη σχιζοφρένεια, την αντιμετώπισή της και στρατηγικές υποστήριξης που μπορούν να αξιοποιηθούν. Έτσι, μπορεί να χορηγηθεί πρακτική βοήθεια και να αυξηθεί η εμπιστοσύνη που δείχνει ο ασθενής στο δίκτυο υποστήριξής του.
  • Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ΗΣΘ – ECT):Η ΗΣΘ περιλαμβάνει την τοποθέτηση ηλεκτροδίων στο τριχωτό της κεφαλής υπό γενική αναισθησία. Η θεραπεία συνήθως χορηγείται δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα για διάστημα μερικών εβδομάδων. Στόχος είναι η βελτίωση της διάθεσης μέσω της πρόκλησης μιας σειράς ελεγχόμενων κρίσεων, οι οποίες θεωρείται από τους επιστήμονες ότι μπορεί να επηρεάσουν την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις ηλικιωμένων σχιζοφρενών, μπορούν να επέλθουν αποτελέσματα πολύ γρήγορα. Χρησιμοποιείται πιο συχνά σε περιπτώσεις κατατονικής σχιζοφρένειας

Διατροφή

Η κακή διατροφή μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας, το ίδιο και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή η χρήση ναρκωτικών. Ενδέχεται επίσης το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά να παρεμβαίνουν στη δράση ορισμένων αντιψυχωσικών φαρμάκων.

Ορισμένα τρόφιμα, ιδίως, μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των συμπτωμάτων της σχιζοφρένειας και στη γενικότερη βελτίωση της υγείας.

  • Φρούτα και λαχανικά: Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι μια καλή πηγή φυτικών ινών, τις οποίες πολλοί άνθρωποι με σχιζοφρένεια και συναφείς παθήσεις (όπως παχυσαρκία, διαβήτης ή καρδιακές παθήσεις) δεν λαμβάνουν σε επαρκείς ποσότητες.
  • Σολομός και λιπαρά ψάρια: Ο σολομός και τα λιπαρά ψάρια είναι καλές πηγές λιπαρών οξέων ωμέγα-3, τα οποία μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας.
  • Κοτόπουλο: Το κοτόπουλο περιέχει τη βιταμίνη νιασίνη, η οποία μπορεί επίσης να συμβάλλει στη μείωση των συμπτωμάτων.
  • Βοδινό κρέας: Τα χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου και η σχιζοφρένεια πιθανώς να σχετίζονται μεταξύ τους. Μιας και το βοδινό κρέας περιέχει ψευδάργυρο, η κατανάλωσή του μπορεί να συμβάλει στη μείωση των συμπτωμάτων.

Άσκηση

Όταν αποτελεί μέρος ενός προγράμματος τροποποίησης της συμπεριφοράς, η σωματική άσκηση είναι απαραίτητη για τον συνεχή έλεγχο του βάρους, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για ανθρώπους με σχιζοφρένεια. Στα είδη των ασκήσεων που έχουν αποδεδειγμένα ευεργετική δράση περιλαμβάνονται:

  • Αερόβια άσκηση: Έχει παρατηρηθεί ότι οι παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν έντονη ή αερόβια άσκηση έχουν ευεργετική δράση σε ανθρώπους που πάσχουν από σχιζοφρένεια.
  • Ομαδική άσκηση: Έχει διαπιστωθεί ότι και η ομαδική άσκηση έχει θετική δράση όσον αφορά τη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας, του μεταβολισμού και γενικά της φυσικής κατάστασης των ανθρώπων που πάσχουν από σχιζοφρένεια.
Να σημειωθεί ότι ακόμη και η άσκηση μεσαίας έντασης μπορεί να έχει ευεργετική δράση στην υγεία. Οι ασθενείς δεν πρέπει να αναβάλλουν το ξεκίνημα της γυμναστικής επειδή θεωρούν ότι δεν βρίσκονται σε καλή φόρμα.

Πρόληψη

Προς το παρόν, δεν υπάρχει τρόπος να αποφευχθεί η εκδήλωση της σχιζοφρένειας. Όμως, έχουν αναπτυχθεί μέθοδοι θεραπείας που μπορούν να επιτρέψουν στους πάσχοντες να ζήσουν μια σχετικά φυσιολογική ζωή.

Η έγκαιρη διάγνωση και η ενεργή συμμετοχή στη θεραπεία μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της πιθανής αναστάτωσης στην καθημερινότητα του ασθενή και να μειώσει την πιθανότητα υποτροπής. Συχνά, οι υποτροπές μπορούν να προληφθούν με τους εξής τρόπους:

  • Αναγνωρίζοντας τις ενδείξεις ενός οξέος επεισοδίου.
  • Λαμβάνοντας φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες και συστάσεις του γιατρού.
  • Συζητώντας για την πάθηση με άλλους ανθρώπους, έτσι να μπορούν να αναγνωρίζουν και εκείνοι τις ενδείξεις.

Επιστημονικές μελέτες

Καθώς τα αίτια της σχιζοφρένειας δεν είναι ακόμη γνωστά, η διεξαγωγή έρευνας σε τομείς όπως οι περιβαλλοντικοί και οι γενετικοί παράγοντες είναι εξαιρετικά σημαντική. Εξίσου κρίσιμη είναι η έρευνα που έχει ως αποτέλεσμα ενέργειες οι οποίες μειώνουν τον αντίκτυπο της πάθησης στη ζωή των ανθρώπων. 

Αυτήν τη στιγμή, η επιστημονική κοινότητα εξετάζει μελλοντικές θεραπείες για τη σχιζοφρένεια. Η εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση (DBS), που αποτελεί καθιερωμένη θεραπεία για τη νόσο Πάρκινσον, μπορεί να αποδειχτεί σημαντική και για την ανάπτυξη θεραπειών για ψυχιατρικές διαταραχές, ένα ενδεχόμενο που εξετάζουν οι ερευνητές.

Διεξάγεται επίσης σημαντικός βαθμός έρευνας για τον προσδιορισμό του πιθανού τρόπου που τα γονίδια επηρεάζουν τη σχιζοφρένεια, με στόχο την αύξηση των εξατομικευμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων που θα μπορούν να χορηγηθούν στο μέλλον

Παραπομπές

  1.  Bebbington P, Freeman D. Transdiagnostic Extension of Delusions: Schizophrenia and Beyond. Schizophr Bull. 2017;43(2):273-282. doi:10.1093/schbul/sbw191
  2.  Miller JN, Black DW. Schizoaffective disorder: A review. Ann Clin Psychiatry. 2019;31(1):47-53.
  3.  Rebok F. Tratamiento farmacológico del trastorno esquizoafectivo, el trastorno esquizofreniforme y el trastorno psicótico breve [Pharmacological treatment of schizoaffective disorder, schizophreniform disorder and brief psychotic disorder]. Vertex. 2012;23(104):287-298.
  4.  Chan V. Schizophrenia and Psychosis: Diagnosis, Current Research Trends, and Model Treatment Approaches with Implications for Transitional Age Youth. Child Adolesc Psychiatr Clin N Am. 2017;26(2):341-366. doi:10.1016/j.chc.2016.12.014
  5.  GBD 2017 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators. Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 354 diseases and injuries for 195 countries and territories, 1990-2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017 [published correction appears in Lancet. 2019 Jun 22;393(10190):e44]. Lancet. 2018;392(10159):1789-1858. doi:10.1016/S0140-6736(18)32279-7
  6.  Schultz SH, North SW, Shields CG. Schizophrenia: a review. Am Fam Physician. 2007;75(12):1821-1829.
  7.  Cha HY, Yang SJ. Anti-Inflammatory Diets and Schizophrenia. Clin Nutr Res. 2020;9(4):241-257. Published 2020 Oct 28. doi:10.7762/cnr.2020.9.4.241
  8.  Lieberman JA, Perkins D, Belger A, et al. The early stages of schizophrenia: speculations on pathogenesis, pathophysiology, and therapeutic approaches [published correction appears in Biol Psychiatry 2002 Feb 15;51(4):346]. Biol Psychiatry. 2001;50(11):884-897. doi:10.1016/s0006-3223(01)01303-8
  9.  Caso JR, Balanzá-Martínez V, Palomo T, García-Bueno B. The Microbiota and Gut-Brain Axis: Contributions to the Immunopathogenesis of Schizophrenia. Curr Pharm Des. 2016;22(40):6122-6133. doi:10.2174/1381612822666160906160911
  10.  Remschmidt H, Theisen FM. Schizophrenia and related disorders in children and adolescents J Neural Transm Suppl. 2005;(69):121-141. doi:10.1007/3-211-31222-6_7
  11.  Wildgust HJ, Hodgson R, Beary M. The paradox of premature mortality in schizophrenia: new research questions. J Psychopharmacol. 2010;24(4 Suppl):9-15. doi:10.1177/1359786810382149
  12.  Laursen TM, Nordentoft M, Mortensen PB. Excess early mortality in schizophrenia. Annu Rev Clin Psychol. 2014;10:425-448. doi:10.1146/annurev-clinpsy-032813-153657
  13.  Faulkner G, Soundy AA, Lloyd K. Schizophrenia and weight management: a systematic review of interventions to control weight. Acta Psychiatr Scand. 2003;108(5):324-332. doi:10.1034/j.1600-0447.2003.00218.x
  14.  Fernández-Abascal B, Suárez-Pinilla P, Cobo-Corrales C, Crespo-Facorro B, Suarez-Pinilla M. In- and outpatient lifestyle interventions on diet and exercise and their effect on physical and psychological health: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials in patients with schizophrenia spectrum disorders and first episode of psychosis [published online ahead of print, 2021 Jan 24]. Neurosci Biobehav Rev. 2021;S0149-7634(21)00019-1. doi:10.1016/j.neubiorev.2021.01.005
  15.  Firth J, Cotter J, Elliott R, French P, Yung AR. A systematic review and meta-analysis of exercise interventions in schizophrenia patients. Psychol Med. 2015;45(7):1343-1361. doi:10.1017/S0033291714003110
  16. Caso JR, Balanzá-Martínez V, Palomo T, García-Bueno B. The Microbiota and Gut-Brain Axis: Contributions to the Immunopathogenesis of Schizophrenia. Curr Pharm Des. 2016;22(40):6122-6133. doi:10.2174/1381612822666160906160911
Μπορεί να σας ενδιαφέρει...

Επιληψία

Σε αυτού του είδους τις επιληπτικές κρίσεις, το παιδί χάνει για λίγο τη συνείδησή του, κοιτάζει με απλανές βλέμμα και δεν ανταποκρίνεται σε όσα συμβαίνουν γύρω του. Η συχνότητα και η διάρκειά τους είναι απρόβλεπτες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ανησυχία στους γονείς και τα μέλη της οικογένειας.

Επιληψία

Τα περισσότερα παιδιά που πάσχουν από επιληψία μπορούν να πηγαίνουν κανονικά σε σχολεία και να μορφώνονται χωρίς σημαντικά προβλήματα, εφόσον υπάρχει καλή επικοινωνία μεταξύ οικογένειας και σχολείου.

Ψυχική υγεία

Η πανδημία COVID-19 είχε καταστροφικές επιπτώσεις στην παγκόσμια υγεία, με επακόλουθα τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία.

Καλώς ήρθατε πίσω

Για να αποκτήσετε πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες, πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα διαπιστευτήριά σας

Δεν έχετε προφίλ; Εγγραφείτε