Η σκλήρυνση κατά πλάκας ή πολλαπλή σκλήρυνση (ΣΚΠ / ΠΣ) είναι μια νευρολογική πάθηση που επηρεάζει τα νεύρα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Προκαλεί βλάβη στη μυελίνη, το προστατευτικό περίβλημα γύρω από τις νευρικές ίνες του νευρικού συστήματος. Μάθετε περισσότερα σχετικά με τα συμπτώματα, τους παράγοντες κινδύνου, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Η Neuraxpharm παρέχει εναλλακτικές φαρμακευτικές λύσεις για την αντιμετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας και μόλις ο γιατρός σας εξακριβώσει ποιες είναι οι συγκεκριμένες ανάγκες σας, μπορεί να συνταγογραφήσει το προϊόν που προσαρμόζεται καλύτερα στις ανάγκες και την πάθησή σας.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια χρόνια (μακροχρόνια) πάθηση που προκαλεί βλάβη στο κεντρικό νευρικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των νεύρων του εγκεφάλου, του νωτιαίου μυελού και των οπτικών νεύρων. Στη σκλήρυνση κατά πλάκας, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο περίβλημα μυελίνης (προστατευτική επικάλυψη γύρω από τις νευρικές ίνες). Αυτή η νευρική βλάβη διακόπτει τη ροή των μηνυμάτων από το κεντρικό νευρικό σύστημα, προκαλώντας μείωση ή απώλεια των λειτουργιών του σώματος. Η σκλήρυνση κατά πλάκας προκαλεί διάφορα συμπτώματα, όπως κόπωση, δυσκολίες στο περπάτημα, προβλήματα όρασης, σκέψης και ικανότητας οργάνωσης.
Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι σκλήρυνσης κατά πλάκας Οι τύποι αυτοί έχουν ονομαστεί ανάλογα με το πώς επηρεάζουν το σώμα με την πάροδο του χρόνου:
Υποτροπιάζουσα/διαλείπουσα σκλήρυνση κατά πλάκας (ΥΔΣΚΠ): Οι περισσότεροι άνθρωποι στους οποίους γίνεται διάγνωση σκλήρυνσης κατά πλάκας (85%) πάσχουν από την υποτροπιάζουσα/διαλείπουσα μορφή (ΥΔΣΚΠ) και αντιμετωπίζουν τις πρώτες ενδείξεις της νόσου στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας της ζωής τους. Ένας ασθενής με ΥΔΣΚΠ αντιμετωπίζει χρονικά διαστήματα όπου παρουσιάζονται έντονες εξάρσεις υφισταμένων ή νέων συμπτωμάτων. Η συγκεκριμένη περίοδος είναι γνωστή ως υποτροπή, έξαρση ή επιδείνωση. Οι υποτροπές συχνά παρουσιάζονται χωρίς προειδοποίηση, αν και ενδέχεται να σχετίζονται με το στρες ή να εμφανίζονται ύστερα από μια αρρώστια. Συνήθως διαρκούν μερικές ημέρες ή εβδομάδες και έπειτα τα συμπτώματα βελτιώνονται αργά σε ανάλογο χρονικό διάστημα. Η περίοδος μεταξύ των εξάρσεων, κατά την οποία υποχωρούν τα συμπτώματα, ονομάζεται ύφεση. Ωστόσο, η σκλήρυνση κατά πλάκας εξακολουθεί να είναι ενεργή κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων και η βλάβη στα νεύρα μπορεί να συνεχίζεται. Μετά τη διάγνωση, οι άνθρωποι που πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζουν συνήθως υποτροπές κατά καιρούς, που ακολουθούνται από εβδομάδες, μήνες ή ακόμα και χρόνια ύφεσης.
Δευτεροπαθώς προϊούσα σκλήρυνση κατά πλάκας (ΔΠΣΚΠ) Χωρίς θεραπεία, έως και το 80% των ατόμων με ΥΔΣΚΠ διατρέχουν κίνδυνο εκδήλωσης ΔΠΣΚΠ. Ωστόσο, ο αριθμός αυτός είναι πολύ χαμηλότερος όταν χορηγείται θεραπεία. Αυτό συμβαίνει αργά, συνήθως σε μια περίοδο 10-15 ετών. Σε αυτή τη φάση, το παλιό μοτίβο υποτροπών που ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης συνήθως σταματά. Μερικοί άνθρωποι ενδέχεται να εξακολουθούν να έχουν υποτροπές, αλλά πιθανότατα δεν θα σημειώνουν πλήρη μετέπειτα ανάκαμψη, ενώ ορισμένα συμπτώματα θα τους επηρεάζουν καθ’ όλη τη διάρκεια της νόσου. Στη ΔΠΣΚΠ, τα συμπτώματα επιδεινώνονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Η ΔΠΣΚΠ αποτελεί γενικά εξέλιξη της ΥΔΣΚΠ, αν και η διάγνωση της ΔΠΣΚΠ σε έναν μικρό αριθμό ανθρώπων γίνεται εξαρχής.
Πρωτοπαθώς προϊούσα σκλήρυνση κατά πλάκας (ΠΠΣΚΠ): Περίπου το 15-20% των ανθρώπων που πάσχει από ΣΚΠ αντιμετωπίζει ΠΠΣΚΠ. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται σταδιακά, με την πάροδο του χρόνου, αντί να εκδηλώνονται με τη μορφή υποτροπών. Ονομάζεται «πρωτοπαθώς προϊούσα» διότι εξελίσσεται προοδευτικά από τα πρώτα (πρωτοπαθή) συμπτώματα της νόσου. Δεν παρουσιάζει υφέσεις, αλλά ενδέχεται να υπάρξουν μεγάλα χρονικά διαστήματα κατά τα οποία η πάθηση φαίνεται να σταθεροποιείται, χωρίς αξιοσημείωτες αλλαγές.
Υπολογίζεται ότι περίπου 2,1–2,2 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας σε όλον τον κόσμο,, ενώ η πάθηση εκδηλώνεται περίπου δύο έως τρεις φορές πιο συχνά στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες,.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας (EMSP), περισσότεροι από 700.000 άνθρωποι πάσχουν από τη νόσο σε όλη την Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι η σκλήρυνση κατά πλάκας επηρεάζει πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους σε ολόκληρη την ΕΕ, μέσω του ρόλου τους ως φροντιστών και μελών της οικογένειας ασθενών.
Κάθε άνθρωπος βιώνει τη σκλήρυνση κατά πλάκας με διαφορετικούς τρόπους. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, τα οποία ενδέχεται να ποικίλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και να επηρεάζουν διαφορετικά μέρη του σώματος.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας μπορεί να προκαλέσει πολλά διαφορετικά συμπτώματα και δεν υπάρχει κάποιο σύνηθες μοτίβο που ισχύει για όλους. Ένα αρχικό σύμπτωμα κάποιου μπορεί να μην εκδηλωθεί ποτέ σε κάποιον άλλο.
Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, μερικά από τα πιο συχνά αρχικά συμπτώματα είναι τα εξής:
Παρακάτω παρατίθενται και άλλα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας, τα οποία όμως εκδηλώνονται λιγότερο συχνά στα αρχικά στάδια της πάθησης και συνήθως εμφανίζονται σε μεταγενέστερο στάδιο.
Ανάλογα με τη μορφή σκλήρυνσης κατά πλάκας από την οποία πάσχει ένα άτομο, τα συμπτώματα μπορεί να έρχονται και να φεύγουν σε φάσεις, και σταδιακά να επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Δεν υπάρχει τρόπος να προβλεφθεί το πώς θα εξελιχθεί η σκλήρυνση κατά πλάκας σε συγκεκριμένους ασθενείς. Διάφοροι ασθενείς μπορεί να αντιμετωπίζουν διαφορετικά συμπτώματα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Η Διεθνής Συμβουλευτική Επιτροπή Κλινικών Δοκιμών για τη ΣΚΠ παρέχει τυποποιημένους ορισμούς για τις τέσσερις βασικές μορφές της ΣΚΠ:
Το «κλινικώς απομονωμένο σύνδρομο» (ΚΑΣ) δεν συμπεριλαμβανόταν στους αρχικούς κλινικούς ορισμούς της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Ωστόσο, αναγνωρίζεται πλέον ως το πρώτο επεισόδιο νευρολογικών συμπτωμάτων που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος και το οποίο διαρκεί, συνήθως, τουλάχιστον 24 ώρες. Ένα κλινικώς απομονωμένο σύνδρομο μπορεί να αποτελέσει την πρώτη ένδειξη ότι ένας άνθρωπος πάσχει από σκλήρυνση κατά πλάκας. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην εμφανίσουν ποτέ περαιτέρω συμπτώματα.
Μια μαγνητική τομογραφία μπορεί να επιβεβαιώσει την ύπαρξη αλλοιώσεων (περιοχές που έχουν υποστεί βλάβη) στον εγκέφαλο ή στον νωτιαίο μυελό. Σε αυτή την περίπτωση, οι πιθανότητες εμφάνισης περαιτέρω επεισοδίων είναι υψηλότερες και η διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι πιο πιθανή.
Υπάρχει επίσης ένα όψιμο (ή προχωρημένο) στάδιο της σκλήρυνσης κατά πλάκας, στο οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα φτάσουν ποτέ. Εάν η σκλήρυνση κατά πλάκας φτάσει στο προχωρημένο στάδιο, ο ασθενής μπορεί να χάσει την ικανότητά του να περπατάει και μπορεί να αντιμετωπίσει άλλα συμπτώματα που επηρεάζουν σε εξαιρετικό βαθμό τη ζωή του, όπως το να μην μπορεί να μιλήσει ή να γράψει. Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να χρειαστούν ειδική φροντίδα και υποστήριξη, προκειμένου να καλύπτονται οι καθημερινές τους ανάγκες.
Στο όψιμο/προχωρημένο στάδιο, ο ασθενής μπορεί να αντιμετωπίζει ταυτόχρονα πολλαπλά συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας και σωματική αναπηρία. Στα συμπτώματα του όψιμου σταδίου της σκλήρυνσης κατά πλάκας περιλαμβάνονται τα εξής:
Πολλά από τα συμπτώματα στο όψιμο στάδιο της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι τα ίδια με εκείνα άλλων μορφών της νόσου. Ωστόσο, η διαφορά είναι ότι πολλά από τα συμπτώματα στο όψιμο στάδιο της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι πιθανό να παρουσιάζονται ταυτόχρονα και η ιατρική τους αντιμετώπιση να είναι δύσκολη.
Επί του παρόντος, δεν γνωρίζουμε γιατί μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν σκλήρυνση κατά πλάκας. Είναι πιθανό ότι η πάθηση προκαλείται από συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα, που σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος αντιμετωπίζει ορισμένα μέρη του σώματος ως ξένη ουσία και επιτίθεται στους ίδιους του τους ιστούς. Στη σκλήρυνση κατά πλάκας, το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει το περίβλημα μυελίνης, που προστατεύει και καλύπτει τις νευρικές ίνες στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Παρουσιάζεται φλεγμονή σε μικρές περιοχές της μυελίνης, το οποίο διαταράσσει τα μηνύματα (σήματα) που μεταφέρονται κατά μήκος των νεύρων, επιφέροντας τις νευρολογικές ενδείξεις και τα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Αν και δεν κατανοούμε ακόμη τι ωθεί το ανοσοποιητικό σύστημα στο να επιτεθεί στη μυελίνη, ορισμένοι από τους παράγοντες που μπορεί να διαδραματίζουν έναν ρόλο στην εκδήλωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι οι εξής:
Η σκλήρυνση κατά πλάκας δεν κληρονομείται άμεσα. Ωστόσο, εάν κάποιος άνθρωπος έχει αδελφό/αδελφή με σκλήρυνση κατά πλάκας, ο κίνδυνος εκδήλωσης της νόσου είναι υψηλότερος. Ο κίνδυνος εκτιμάται ότι είναι περίπου 2–4% σε αυτή την περίπτωση, σε σύγκριση με 0,2% στον γενικό πληθυσμό.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας δεν είναι μεταδοτική και δεν κληρονομείται. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει ορισμένους παράγοντες που μπορεί τελικά να ανακαλυφθεί ότι διαδραματίσουν ρόλο στην εμφάνιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας:
Η σκλήρυνση κατά πλάκας συνήθως δεν είναι θανατηφόρα. Είναι σπάνιο να πεθάνει κανείς από τη νόσο καθαυτή. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν αναπηρίες που τους καθιστούν πιο ευάλωτους σε σοβαρές επιπλοκές, οι οποίες μπορεί να αποβούν μοιραίες.
Το μέσο προσδόκιμο ζωής για ανθρώπους που πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας είναι περίπου 5-10 χρόνια χαμηλότερο σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, αλλά η διαφορά αυτή έχει μειωθεί δραστικά τα τελευταία χρόνια.
Η διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας δεν γίνεται εύκολα. Πρόκειται για μια σύνθετη νόσο με πολλά διαφορετικά συμπτώματα. Εάν προκύψουν πιθανά συμπτώματα σκλήρυνσης κατά πλάκας, πρώτος σταθμός σας θα πρέπει να είναι ο γιατρός σας.
Οι πρώτες ενδείξεις και συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και ενδέχεται να είναι δύσκολο να εξακριβωθεί ακριβώς πότε άρχισαν να παρουσιάζονται. Μπορεί να χρειαστούν αρκετοί μήνες για να γίνει ακριβής διάγνωση, επειδή οι γιατροί πρέπει να διερευνήσουν όλες τις πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων, κάνοντας πολλές διαφορετικές εξετάσεις.
Εάν ένας γιατρός πιστεύει ότι ένας ασθενής μπορεί να έχει σκλήρυνση κατά πλάκας, θα τον παραπέμψει σε νευρολόγο (ειδικό σε διαταραχές που προσβάλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα) για αξιολόγηση.
Δεν υπάρχει μία μοναδική εξέταση που επαρκεί για τη διάγνωση ή την επιβεβαίωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Αντ’ αυτού, ο γιατρός κάνει μια αρχική αξιολόγηση και μπορεί να συνταγογραφήσει ορισμένες εξετάσεις αίματος, ώστε να αποκλείσει άλλα πιθανά αίτια των συμπτωμάτων. Στη συνέχεια, παραπέμπει τον ασθενή σε νευρολόγο για περαιτέρω αξιολογήσεις, εφόσον χρειάζεται.
Στις εξετάσεις που χρησιμοποιούν οι νευρολόγοι για τη διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας περιλαμβάνονται οι εξής:
Δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για την σκλήρυνση κατά πλάκας. Αντ’ αυτού, η αντιμετώπιση και η φαρμακευτική αγωγή επικεντρώνονται στον έλεγχο των συμπτωμάτων, στη μείωση του αριθμού των υποτροπών και στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.
Η θεραπεία για σκλήρυνση κατά πλάκας εξαρτάται από το εκάστοτε άτομο και τα συμπτώματα ή προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Υπάρχουν διάφορα φάρμακα για την επιβράδυνση της εξέλιξης της σκλήρυνσης κατά πλάκας και τη διαχείριση των συμπτωμάτων.
Στις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνονται:
Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας βασίζονται σε θεραπείες, στις οποίες περιλαμβάνονται και συμπληρωματικές θεραπείες, για να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους και να ενισχύσουν την αίσθηση ευεξίας τους. Αυτές οι θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιπλέον των συμβατικών θεραπειών, όπως οι τροποποιητικές της νόσου θεραπείες.
Στις θεραπείες ενδεχομένως να περιλαμβάνονται τα εξής:
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνονται τακτικοί έλεγχοι των ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας σε συνεργασία με την ομάδα φροντίδας τους, καθώς και ένας ενδελεχής έλεγχος των αναγκών τους όσον αφορά τη φροντίδα και την υποστήριξη τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Έτσι, διασφαλίζεται η αντιμετώπιση τυχόν νέων συμπτωμάτων ή προβλημάτων, η πρόσβαση στη σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική στήριξη που χρειάζονται, καθώς και η ενημέρωσή τους για τυχόν νέες θεραπευτικές επιλογές.
Δεν υπάρχει κάποια καθορισμένη δίαιτα που προτείνεται για την επιβράδυνση της εξέλιξης της σκλήρυνσης κατά πλάκας, αλλά συνιστάται μια υγιεινή ισορροπημένη διατροφή. Η επιστημονική έρευνα υποστηρίζει ότι η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους με σκλήρυνση κατά πλάκας να ενισχύσουν τη σωματική και ψυχική τους υγεία.Μπορεί επίσης να συμβάλλει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της σκλήρυνσης κατά πλάκας, όπως η δυσκοιλιότητα και η κόπωση.
Μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει μια ευρεία ποικιλία τροφίμων στα οποία περιλαμβάνονται τα εξής:
Η τακτική άσκηση είναι σημαντική για την υγεία και την καλή φυσική κατάσταση. Έρευνες δείχνουν ότι η άσκηση βελτιώνει αποτελεσματικά τόσο την αερόβια αντοχή όσο και τη μυϊκή δύναμη όσων έχουν ήπια έως μέτρια αναπηρία από σκλήρυνση κατά πλάκας. Μπορεί επίσης να αυξήσει την κινητικότητα, να μειώσει την κόπωση και να βελτιώσει τις πτυχές της ποιότητας ζωής που σχετίζεται με την υγεία.
Οι άνθρωποι που κάνουν τακτικά αερόβια άσκηση επωφελούνται από:
Επί του παρόντος, δεν υπάρχει αποδεδειγμένος τρόπος για την πρόληψη της σκλήρυνσης κατά πλάκας ή για τη ριζική θεραπεία της νόσου.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι ένας συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων συμβάλλει στην εκδήλωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Αφότου γίνουν καλύτερα κατανοητοί οι παράγοντες αυτοί, μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για την εξεύρεση μεθόδων πρόληψης και αποτελεσματικών θεραπευτικών επιλογών στο μέλλον.
Παρά το γεγονός ότι οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη καταφέρει να προσδιορίσουν τα αίτια της σκλήρυνσης κατά πλάκας ή τρόπους για να την αποτρέψουν, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη βελτίωση της διάγνωσης, των θεραπειών και της υποστήριξης.
Έρευνες δεκαετιών για τη σκλήρυνση κατά πλάκας και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και του νευρικού συστήματος έχουν θέσει σταθερά θεμέλια στα οποία μπορεί να οικοδομηθεί περαιτέρω επιστημονική πρόοδος. Σημαντικές επενδύσεις στην έρευνα της ΣΚΠ έχουν οδηγήσει στα παρακάτω αποτελέσματα:
Νέες ανακαλύψεις αλλάζουν συνεχώς τις επιλογές θεραπείας για τη σκλήρυνση κατά πλάκας και βοηθούν στη μείωση των αναπηριών που σχετίζονται με τη νόσο.
Επιληψία
Επιληψία
Ψυχική υγεία
Εγγραφείτε στη λίστα αλληλογραφίας μας
Για να λαμβάνετε τις τελευταίες ενημερώσεις από το blog της Neuraxpharm.
Για να αποκτήσετε πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες, πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα διαπιστευτήριά σας
Δεν έχετε προφίλ; Εγγραφείτε
