Epilepsie is een chronische, niet-overdraagbare hersenaandoening die kan voorkomen bij personen op eender welke leeftijd. Hieronder leest u meer over de belangrijkste soorten epileptische aanvallen, welke invloed ze hebben op patiënten en hoe epilepsie kan worden gediagnosticeerd en behandeld.
Nadat de arts heeft vastgesteld wat u nodig heeft, kan hij of zij de medicatie voorschrijven die het best aansluit op uw behoeften en aandoening.
Epilepsie is een neurologische aandoening van de hersenen en het zenuwstelsel. Epilepsie wordt beschouwd als een ‘spectrumstoornis’, omdat er vele oorzaken en verschillende soorten aanvallen zijn en de ernst en impact kunnen variëren van persoon tot persoon, in combinatie met een reeks andere bestaande aandoeningen.
Personen met epilepsie hebben doorgaans regelmatig een aanval, die gepaard gaat met een groot aantal symptomen, variërend van verstijven of wezenloos voor zich uit staren tot oncontroleerbare schuddende of schokkende bewegingen.
Epileptische aanvallen beginnen in de hersenen en worden veroorzaakt door een verstoring van de elektrische activiteit in de hersenen. Andere soorten aanvallen, zoals aanvallen die worden veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel of hartproblemen, zijn geen epileptische aanvallen.
Er bestaan vele soorten epilepsie, waaronder focale epilepsie, gegeneraliseerde epilepsie en een combinatie van gegeneraliseerde en focale epilepsie. Artsen onderzoeken de soorten aanvallen die werden ervaren en gaan na wat de oorzaak ervan was, zodat ze het soort epilepsie kunnen bepalen1.
Er bestaan meer dan 40 verschillende soorten epileptische aanvallen. Bij sommige aanvallen blijft de patiënt bij bewustzijn, terwijl de patiënt bij andere aanvallen het bewustzijn verliest. Aanvallen kunnen schuddende of schokkende bewegingen of ongewone gewaarwordingen veroorzaken. De belangrijkste soorten aanvallen en de symptomen ervan worden uitgebreid beschreven in de onderstaande paragraaf over symptomen.
Epilepsie is wereldwijd een van de meest voorkomende neurologische aandoeningen (d.w.z. aandoeningen van het zenuwstelsel)2. Epilepsie kan voorkomen bij personen van elke leeftijd, ras en sociale klasse. Ongeveer 50 miljoen mensen over de hele wereld lijden aan deze aandoening3, maar naar schatting zou, met de juiste diagnose en behandeling, tot 70% van de personen met epilepsie zonder aanvallen door het leven kunnen gaan.
Het voornaamste symptoom van epilepsie zijn epileptische aanvallen. Deze worden veroorzaakt door een plotselinge uitbarsting van elektrische activiteit in de hersenen, waardoor de hersenfunctie wordt verstoord en de normale signalen door elkaar lopen. De aanvallen die iemand krijgt, zijn afhankelijk van het deel van de hersenen dat hierbij betrokken is.
Het belangrijkste symptoom van epilepsie zijn terugkerende aanvallen – deze zijn vaak onvoorspelbaar en episodisch, wat betekent dat ze komen en gaan. Veel mensen vinden het echter nuttig om bij te houden wat er vóór elke aanval gebeurt, zodat ze een beter inzicht krijgen in de waarschuwingssignalen die typisch zijn voor hen.
De meeste mensen met epilepsie hebben korte aanvallen (minder dan vijf minuten) die vanzelf stoppen. Maar soms kan een aanval langer dan vijf minuten duren, of kunnen er meerdere aanvallen plaatsvinden zonder een herstelperiode ertussen. Dit staat bekend als ‘status epilepticus’ en er kan noodhulp en/of medicatie nodig zijn om de aanval zo snel mogelijk te stoppen.
Aanvallen worden ingedeeld in focale, die in één deel van de hersenen beginnen, en gegeneraliseerde, waarbij alle delen van de hersenen betrokken zijn.
Focale aanvallen zijn meestal van korte duur, namelijk minder dan twee minuten.
Epilepsie kent geen vaste fasen; het kan vrij plots opkomen en op elke leeftijd beginnen. Iedereen kan een enkele epileptische aanval krijgen; dit betekent niet noodzakelijk dat je epilepsie hebt.
Vaak is epilepsie een aandoening waar je levenslang rekening mee moet houden, hoewel sommige vormen van epilepsie een beperkte periode duren en de aanvallen uiteindelijk vanzelf stoppen.
Gewoonlijk zijn aanvallen onvoorspelbaar, kort en episodisch, wat betekent dat ze komen en gaan, zodat het moeilijk kan zijn om te weten wanneer je ze kan verwachten.
De symptomen kunnen ook per persoon verschillen, dus het is een goed idee om een beeld te vormen van de waarschuwingssignalen die je bij een aanval krijgt, zodat je kan anticiperen en je kan voorbereiden op een aanval. Waarschuwingssignalen kunnen zijn:
Focale aanvallen met intacte gewaarwording worden soms ‘aura’s’ genoemd en worden vaak gezien als een waarschuwing dat er een tonisch-clonische aanval op komst is. Het kan gaan om een déjà-vu-gevoel (het gevoel dat je dit eerder hebt meegemaakt), het plotseling voelen van intense angst of vreugde, tintelingen in armen en benen, stijfheid of stuiptrekkingen in het lichaam, ongewone smaken of geuren en een ‘opkomend’ gevoel in de buik.
De oorzaken van epilepsie zijn complex en niet altijd gemakkelijk vast te stellen, en vaak heeft epilepsie geen aantoonbare oorzaken. Het kan het gevolg zijn van iemands genen, een structurele verandering in de hersenen of andere onderliggende aandoeningen zoals hersentumoren en infectieziekten, zoals meningitis en virale encefalitis. Ook bepaalde gebeurtenissen kunnen de kans op epileptische aanvallen vergroten, zoals zuurstofgebrek in de hersenen van een baby tijdens de bevalling of hersenletsel door een ongeval of een beroerte.
Bij volwassenen met epilepsie ligt het risico om te sterven tot drie keer hoger4 dan in de algemene bevolking. Onderzoeken tonen aan dat de levensverwachting tot 10 jaar lager kan zijn wanneer de oorzaak van de epilepsie bekend is5.
Epilepsie kan te maken hebben met een genetische aanleg of veroorzaakt worden door een verandering in de hersenen. Dit kan hersenbeschadiging zijn veroorzaakt door:
Aanvallen kunnen willekeurig opkomen, maar veel mensen merken dat bepaalde factoren ze kunnen uitlokken, zoals slaapgebrek, stress, medicatie, drugs of alcohol, het overslaan van maaltijden, wakker worden, menstruatie en knipperende of flikkerende lichten. Deze factoren veroorzaken op zichzelf geen epilepsie, maar zijn wel veel voorkomende aanleidingen voor epileptische aanvallen.
Ongeveer een op de drie mensen met epilepsie heeft ook een familielid met de aandoening, wat erop wijst dat de oorzaak vaak erfelijk is. Veel mensen die ouders met epilepsie hebben, krijgen echter geen aanvallen en ontwikkelen zelf geen epilepsie. Het is soms ook een gevolg van een niet-erfelijke genetische neiging, veroorzaakt door een verandering in iemands genen, die kan optreden naarmate je ouder wordt.
Epilepsie kan bij iedereen op elk moment ontstaan, maar de diagnose wordt het vaakst gesteld bij kinderen en 65-plussers. Dit komt omdat er in deze levensfasen meer waarschijnlijke oorzaken zijn, zoals problemen bij de geboorte en infecties bij kinderen of beroertes bij ouderen.
Als iemand eenmaal epilepsie heeft ontwikkeld, is het vaak een levenslange aandoening, hoewel er veel behandelingsopties zijn om de aanvallen te verminderen of zelfs helemaal te stoppen.
Soms helpt medicatie mensen om een jaar of langer geen aanvallen te krijgen, voordat er schijnbaar willekeurig weer een optreedt. Dit staat bekend als een ‘doorbraakaanval’ en kan om verschillende redenen gebeuren. Als iemand een doorbraakaanval krijgt, is het raadzaam medisch advies in te winnen voor het geval dat de behandeling moet worden aangepast.
Veel mensen blijven hun hele leven in behandeling, maar bij sommige mensen verdwijnen de aanvallen na verloop van tijd, waardoor ze kunnen stoppen met de medicatie. Als epilepsie op die manier verdwijnt, heet dat ‘spontane remissie’.
Mensen met de diagnose ‘epilepsie’, hebben de neiging meerdere aanvallen te krijgen die in de hersenen beginnen, dus artsen doen waarschijnlijk pas onderzoek als die persoon meer dan één aanval heeft gehad.
Een enkele aanval betekent niet dat iemand epilepsie heeft, maar als iemand een aanval heeft gehad, moet de persoon onmiddellijk met een huisarts of zorgverlener praten, zodat zij de oorzaak kunnen onderzoeken.
Eerst zullen de artsen nagaan of de aanvallen die de persoon ervaart al dan niet in de hersenen beginnen. Andere soorten aanvallen, zoals aanvallen veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel of hartproblemen, worden niet in verband gebracht met epilepsie.
Als een arts denkt dat het epilepsie is, word je meestal doorverwezen naar een neuroloog, een arts die gespecialiseerd is in aandoeningen van de hersenen en zenuwen.
Er bestaat niet één enkele test om de diagnose van epilepsie te stellen, dus het kan een langdurig proces zijn waarbij artsen een reeks gegevens bekijken om uit te zoeken wat de oorzaak van de aanvallen is. Vaak lijken de symptomen op andere aandoeningen zoals paniekaanvallen, migraine of flauwvallen, dus alle specifieke informatie die je kan geven over de aanvallen is nuttig.
Dit kan het volgende inhouden:
Zodra de arts een duidelijker beeld heeft van de aanvallen die de persoon ervaart, kan hij enkele testen voorstellen. Deze testen helpen hen om meer informatie te verzamelen voor een diagnose en om andere oorzaken uit te sluiten, maar de testen kunnen op zichzelf epilepsie niet bevestigen of uitsluiten.
De testen voor epilepsie omvatten:
Als epilepsie wordt vastgesteld, zijn er verschillende behandelingen mogelijk, waaronder medicatie, een operatie en stimulatiebehandelingen. Hoewel epilepsie doorgaans niet kan worden genezen, kunnen veel mensen met de juiste behandeling de aanvallen onder controle houden of zelfs helemaal voorkomen.
Behandelplannen worden afgestemd op het individu en zijn afhankelijk van de leeftijd, het soort aanvallen en eventuele andere medische aandoeningen. Men kan vragen een dagboek van de epilepsieaanvallen bij te houden om de artsen hiervan een beter beeld te geven, wat kan helpen om de beste behandeling aan te bevelen. Dit omvat eenvoudige informatie zoals:
De meeste mensen met epilepsie nemen anti-epileptica (AED's) om aanvallen onder controle te houden door de chemische niveaus in de hersenen te veranderen.
AED's zijn effectief voor ongeveer zeven van de tien mensen met epilepsie. Als de eerste AED niet werkt, kunnen artsen alternatieven of een combinatie van verschillende soorten uittesten om te vinden wat het meest geschikt is voor jou.
Epilepsiemedicatie bestaat in de vorm van capsules, vloeistoffen, tabletten en siropen en wordt gewoonlijk dagelijks ingenomen. Bijwerkingen van deze geneesmiddelen moeten altijd met een arts of apotheker worden besproken. De medicatie tegen epilepsie kan ook andere medicatie beïnvloeden en moet daarom altijd door een arts worden voorgeschreven.
Als onlangs de diagnose ‘epilepsie’ is gesteld, heb je misschien veel vragen voordat je met de behandeling begint. Het is een goed idee om dit met je arts te bespreken - misschien wil je vóór de afspraak enkele vragen noteren.
Hier zijn enkele voorbeelden van vragen die je kan stellen over de behandeling:
Wanneer AED's niet hebben geholpen om de aanvallen onder controle te krijgen, kan een operatie worden overwogen. Eerst wordt getest of de aanvallen worden veroorzaakt door een klein deel van de hersenen waar een operatie mogelijk is.
Er zijn twee verschillende soorten operaties mogelijk:
Andere procedures die worden gebruikt om epilepsie te behandelen zijn onder meer nervus vagus stimulatie (VNS) en diepe hersenstimulatie (DBS).
Bij VNS-therapie wordt een klein elektrisch apparaatje (zoals een pacemaker) onder de huid van je borstkas geïmplanteerd. Elektrische impulsen worden naar je hersenen gestuurd via de nervus vagus in je nek.
De kans is klein dat VNS de aanvallen volledig zal stoppen, maar het kan de ernst en de frequentie ervan helpen verminderen door de elektrische signalen in je hersenen te veranderen. Het wordt vaak in combinatie met AED's gebruikt.
DBS werkt op een vergelijkbare manier. Er worden elektroden geïmplanteerd in specifieke gebieden van de hersenen waar epileptische activiteit plaatsvindt om de elektrische signalen te veranderen en de aanvallen onder controle te krijgen. Dit is een relatief nieuwe procedure die momenteel alleen bij volwassenen wordt toegepast en er moet meer onderzoek worden gedaan om te weten hoe doeltreffend het is.
Een ketogeen dieet (ook bekend als keto-dieet of ketogene therapie) is een gespecialiseerd medisch dieet met veel vetten en weinig koolhydraten en eiwitten. Het wordt soms gebruikt om epilepsie te behandelen wanneer de aanvallen niet onder controle kunnen worden gehouden met AED's. Daarom wordt het vaker gebruikt om kinderen te behandelen, en het is bewezen dat dit het aantal aanvallen bij sommige kinderen vermindert.
Het is belangrijk dat kinderen het ketogeen dieet alleen volgen onder strikt toezicht van een pediater of een kinderdiëtist die ervoor kan zorgen dat het dieet nauwkeurig samengesteld is.
Voor mensen bij wie epilepsie kan worden uitgelokt door stress, kan lichaamsbeweging nuttig zijn naast andere behandelingen. Veel mensen vinden stress- en ontspanningstherapieën, zoals yoga en meditatie, zinvol.
De oorzaken van epilepsie zijn zeer uiteenlopend, dus er bestaat niet één enkele preventiemethode, maar er zijn enkele eenvoudige dingen die je kan doen om de kans op het ontstaan ervan te verkleinen.
Voor mensen met epilepsie kan het bijhouden van een dagboek van epilepsieaanvallen een effectieve methode zijn om aanvallen te voorkomen, omdat het kan helpen bij het opsporen van factoren die de kans op een aanval vergroten, zodat deze situaties in de toekomst vermeden kunnen worden.
Bepaalde veiligheidshulpmiddelen kunnen ook nuttig zijn bij het detecteren van de waarschuwingstekenen van een aanval, zoals alarmsystemen die bijvoorbeeld veranderingen in je hartslag en temperatuur controleren en een waarschuwing sturen om iemand te laten weten dat je misschien hulp nodig hebt.
Hoewel veel mensen met epilepsie goed reageren op een behandeling, heeft ongeveer 30% van de mensen ongecontroleerde aanvallen die niet reageren op medicatie. Daarom wordt er nog steeds veel onderzoek gedaan naar nieuwe behandelingen voor mensen met epilepsie.
Zo onderzoeken wetenschappers bijvoorbeeld waarom de genactiviteit bij mensen met epilepsie anders is6 en onderzoeken ze nieuwe moleculen7 waarvan mogelijk nieuwe geneesmiddelen tegen epilepsie kunnen worden gemaakt. Deze resultaten zouden cruciaal kunnen zijn voor het ontdekken van nieuwe medicatie voor mensen van wie de aanvallen niet reageren op de huidige behandelingen.
Epilepsie
Epilepsie
Epilepsie
CZS
Neuraxpharm
Contacteer ons
Word lid van onze mailinglijst
Ontvang de laatste updates van de Neuraxpharm blog.
Om toegang te krijgen tot deze informatie moet u inloggen met uw gebruikersnaam.
Geen account? Registreren
