Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD, Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een aandoening die het gedrag beïnvloedt. Deze ontwikkelt zich in de kindertijd en kan doorlopen tot de volwassen leeftijd. Meer informatie over wat ADHD is, de symptomen voor zowel kinderen als volwassenen, en hoe je de aandoening onder controle kunt houden en behandelen, ontdek je hier.
ADHD is een neurologische ontwikkelingsstoornis die onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit kan veroorzaken. Mensen met ADHD kunnen rusteloos lijken, een korte aandachtsspanne hebben en kunnen zich mogelijk moeilijk concentreren, en kunnen impulsief of roekeloos handelen.
De symptomen van ADHD worden meestal voor het eerst opgemerkt op jonge leeftijd en de meeste gevallen worden vastgesteld wanneer kinderen zes à twaalf jaar oud zijn. Bij sommige mensen wordt aanvankelijk echter een verkeerde diagnose gesteld, bijvoorbeeld een bipolaire stoornis, en krijgen pas op volwassen leeftijd een juiste diagnose.
Veel kinderen kunnen fasen doormaken waarin ze onrustig zijn of moeite hebben met opletten, maar ze hebben niet noodzakelijk ADHD. Het is belangrijk om met een medisch specialist te praten over een diagnose als je vermoedt dat je kind ADHD heeft.
De symptomen verbeteren meestal met de jaren, maar veel volwassenen blijven problemen ondervinden en sommigen kunnen bijkomende psychiatrische stoornissen ontwikkelen, meestal stemmings- en angststoornissen, stoornissen met betrekking tot het gebruik van drugs en alcohol of persoonlijkheidsstoornissen1. ADHD en angststoornissen komen bijvoorbeeld in 25% van de gevallen samen voor2. Daarnaast komt ook een combinatie met leesproblemen vaak voor3.
Mensen met ADHD kunnen problemen hebben met onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit, maar niet noodzakelijk met alle drie. Er is een verwante aandoening die bekendstaat als aandachtstekortstoornis (ADD, Attention Deficit Disorder), die problemen met onoplettendheid kan veroorzaken zonder de bijhorende hyperactiviteit of impulsiviteit die met ADHD wordt geassocieerd.
De gerapporteerde percentages van ADHD verschillen wereldwijd, uiteenlopend van 1% van de schoolgaande kinderen in sommige landen tot bijna 20% elders. De reden voor dit grote verschil in gerapporteerde percentages is onduidelijk, maar sommige experten beweren dat het verband kan houden met verschillende definities van gevallen4.
Een analyse van 175 wereldwijde onderzoeken naar de prevalentie van ADHD bij kinderen van 18 jaar en jonger leverde een algemene schatting op van 7,2%5. Screening van 11.422 volwassenen tussen 18 en 44 jaar op ADHD in 10 landen in Amerika, Europa en het Midden-Oosten leverde een gemiddelde prevalentie op van 3,4%6.
De belangrijkste symptomen van ADHD zijn onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit.
Mensen met ADHD kunnen symptomen hebben van onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit, maar niet noodzakelijk alle drie. De symptomen kunnen onder meer bestaan uit:
Deze symptomen kunnen leiden tot ontwikkelingsproblemen zoals slechte schoolprestaties, problemen met discipline en een gebrek aan sociale interactie.
Symptomen van ADHD worden meestal voor het eerst opgemerkt op jonge leeftijd en kunnen meer opvallen als kinderen naar school gaan. Naarmate kinderen zich ontwikkelen tot adolescenten, kan hun hyperactiviteit afnemen. Velen van hen kunnen moeite hebben met relaties en vertonen mogelijk asociaal gedrag.
Onoplettendheid, rusteloosheid en impulsiviteit nemen gewoonlijk af met de leeftijd, maar veel volwassenen blijven er problemen mee ondervinden.
Uit één onderzoek bleek dat bijna de helft van de mensen die ADHD in de kindertijd hadden, aan alle criteria voor ADHD als volwassene bleef voldoen. Symptomen van onoplettendheid bleven bij volwassenen veel meer aanwezig dan hyperactiviteit/impulsiviteit7. Bij volwassenen is hyperactiviteit vaker geïnternaliseerd, en symptomen van onoplettendheid kunnen worden gemaskeerd door angstklachten of obsessieve compensatiestrategieën8.
Hyperactiviteit en impulsiviteit zijn de belangrijkste symptomen bij kinderen; dit omvat friemelen, een korte aandachtsspanne hebben en niet in staat zijn om rustig te spelen.
De exacte oorzaak van ADHD is onbekend. Onderzoek heeft echter een aantal factoren aan het licht gebracht die het risico dat een kind de aandoening ontwikkelt, vergroten.
Er wordt gedacht dat er verschillende risicofactoren zijn voor ADHD, waaronder:
De door de ouders doorgegeven genen spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de aandoening bij hun kinderen. In de meeste gevallen is ADHD echter gekoppeld aan verschillende genetische en omgevingsrisicofactoren die elk afzonderlijk een klein effect hebben en samen de vatbaarheid vergroten9.
Omdat er niet één specifieke oorzaak is voor ADHD, kan iedereen de aandoening ontwikkelen. Het ontwikkelt zich in de kindertijd en het kan in families voorkomen.
ADHD heeft geen directe impact op de levensverwachting, maar gedurende iemands leven kan ADHD het risico op andere psychiatrische stoornissen verhogen en een aanzienlijke impact hebben op de algemene levenskwaliteit. Hoewel ADHD niet kan worden genezen, zouden de beschikbare behandelingen de symptomen ervan enigszins moeten verlichten.
Er is niet één test om ADHD vast te stellen, en de symptomen kunnen lijken op die van andere gedragsproblemen; dit kan leiden tot een vertraagde diagnose.
Een diagnose van ADHD kan alleen worden gesteld na een uitgebreide evaluatie door een arts die gespecialiseerd is op het gebied van deze aandoening. De symptomen moeten langdurig zijn en invloed hebben op het dagelijkse leven van de betrokkene.
ADHD kan niet worden vastgesteld met een eenvoudige fysieke of psychologische test. Een specialist moet een gedetailleerde beoordeling uitvoeren om een diagnose te stellen. De beoordeling kan bestaan uit:
ADHD werd oorspronkelijk gedefinieerd bij kinderen, maar nu wordt erkend dat de aandoening bij sommige patiënten tot op volwassen leeftijd blijft bestaan. Desondanks blijft ADHD bij volwassenen vaak niet vastgesteld. Een diagnose kan worden bemoeilijkt door symptomen die overlappen met andere psychiatrische stoornissen die naast ADHD kunnen voorkomen. Er zijn screeningsinstrumenten ontwikkeld voor artsen om vast te stellen welke volwassenen op ADHD moeten worden onderzocht, en aan de hand van klinische interviews en de familiale voorgeschiedenis kan onderscheid worden gemaakt tussen ADHD en andere psychiatrische aandoeningen die tegelijk kunnen voorkomen10.
Behandeling en medicatie voor ADHD kunnen de symptomen verlichten en het leven met de aandoening gemakkelijker maken.
Hoewel er voor ADHD geen genezing bestaat, kunnen kinderen met de aandoening en hun ouders opvoedkundige en bredere steun, advies en begeleiding krijgen, naast medische en gedragstherapieën, om hen te helpen de gevolgen van de aandoening onder controle te houden.
Voor volwassenen is medicatie vaak de eerste lijn van behandeling, met aanvullende steun van psychologische therapie.
Er kan een reeks verschillende medicatie worden gebruikt om mensen te helpen de symptomen van ADHD onder controle te houden. Artsen moeten vaak met individuele patiënten samenwerken om de juiste medicatie of dosering te vinden die voor hen werkt. De meeste medicatie voor ADHD kan worden ingedeeld als stimulerende of niet-stimulerende middelen.
Een aantal therapieën kan nuttig zijn bij de behandeling van ADHD bij kinderen, jongvolwassenen en volwassenen.
Mensen met ADHD moeten proberen een normaal, gezond en evenwichtig dieet te volgen.
Sommige mensen met ADHD merken dat hun symptomen lijken te verergeren na het eten van bepaalde soorten voedsel of drank, vooral het soort dat additieven of cafeïne bevat. In dat geval is het raadzaam een dagboek bij te houden waarin eten, drinken en gedrag worden opgenomen, en met een arts te praten. Hij of zij kan je dan doorverwijzen naar een voedingsexpert of diëtist.
Kinderen met ADHD moeten worden ondersteund om te genieten van activiteiten zoals wandelen, spelen in de tuin of deelnemen aan teamsporten. Regelmatige lichaamsbeweging overdag bevordert niet alleen hun fysieke gezondheid, maar zorgt er ook voor dat ze moe zijn als het tijd is om te gaan slapen.
Om kinderen te helpen bij het slapen, is het belangrijk dat ze 's avonds alleen rustige activiteiten ondernemen waardoor ze niet overprikkeld geraken.
Hoewel het niet mogelijk is om ADHD te voorkomen, zijn er wel manieren om de gevolgen van de symptomen ervan te verminderen. Zo kunnen ouders en begeleiders van kinderen met ADHD:
Volwassenen met ADHD kunnen ook een aantal technieken gebruiken om hun symptomen onder controle te houden:
Onderzoek naar de mogelijke risico’s met betrekking tot de ontwikkeling van ADHD loopt nog. Geavanceerde beeldvormingstechnologie heeft structurele en functionele verschillen in de hersenen vastgesteld tussen mensen met en zonder ADHD. De onderliggende anatomische en functionele maatregelen van de hersenen, alsook familiale/genetische factoren zijn belangrijke aandachtspunten in neuropsychiatrisch onderzoek11.
Recente onderzoeken wijzen op een belangrijke rol van de darm-hersen-as en de darm-microbiota bij het moduleren van het risico op ADHD. Men denkt dat belangrijke biologische mechanismen die betrokken zijn bij de darm-hersen-as het risico op het ontwikkelen van ADHD kunnen verhogen12.
Er wordt ook aandacht besteed aan het helpen van zorgverleners bij het nemen van beslissingen over de beste behandeling voor individuen. Er is een onderzoek afgerond naar de doeltreffendheid en veiligheid van het groeiende aantal beschikbare behandelingen, waaronder farmacologische en dieetinterventies13.
CZS
Neuraxpharm
Contacteer ons
Word lid van onze mailinglijst
Ontvang de laatste updates van de Neuraxpharm blog.
Om toegang te krijgen tot deze informatie moet u inloggen met uw gebruikersnaam.
Geen account? Registreren
