Een goede mentale gezondheid is een essentieel onderdeel van het leven, net als een goede fysieke gezondheid. We krijgen continu advies over hoe we voor ons lichaam moeten zorgen, maar wat we moeten doen, tot wie we ons moeten wenden en wat we moeten gebruiken voor ons mentale welzijn is te lang onduidelijk gebleven.
Meer bewustzijn en een grotere bereidheid om over mentale gezondheid te praten, heeft een nieuw tijdperk van begrip en aanvaarding ingeluid en heeft een aantal lagen van het publieke stigma doorbroken, maar er zijn nog veel uitdagingen.
De maatschappelijke gevolgen van een slechte mentale gezondheid zijn vreselijk: 25% van de Europese bevolking lijdt aan depressie of angst en neuropsychiatrische stoornissen zijn goed voor 19,5% van de ziektelast in de EU-landen, terwijl de kosten van stemmingsstoornissen en angstgevoelens oplopen tot 170 miljard euro per jaar1.
De persoonlijke impact is verwoestend: geruïneerde levens, gebroken gezinnen en uitgeblust potentieel. Tot 50% van het chronische ziekteverzuim is te wijten aan depressie en angst1 en overal ter wereld kan dit uiteindelijk zelfs leiden tot zelfmoord. De Wereldgezondheidsorganisatie lanceerde in 2019 een zelfmoordpreventiecampagne nadat ze had vastgesteld dat elk jaar 128.000 mensen in Europa zich van het leven beroven2.
Geestelijke gezondheidsproblemen zijn complex en er spelen sterke invloeden mee zoals familie, werkgelegenheid, armoede, discriminatie en toegang tot gezondheidszorg.
Mental Health Europe, de grootste onafhankelijke netwerkorganisatie die gebruikers van geestelijke gezondheid, professionals en dienstverleners in heel Europa vertegenwoordigt, voert campagne om mentale gezondheid op het gebied van financiering en voorzieningen gelijk te stellen met fysieke gezondheid en stelt het volgende: “Wij pleiten voor een positieve mentale gezondheid en welzijn en voor de rechten van mensen met geestelijke gezondheidsproblemen. Wij vergroten het bewustzijn om stigmatisering en discriminatie op het gebied van mentale gezondheid een halt toe te roepen3.”
Het is waarschijnlijk dat we allemaal in ons leven met een of andere vorm van geestelijke gezondheidsproblemen te maken krijgen, maar voor velen is het allesbehalve een voorbijgaande fase, omdat het een diepgaand en blijvend effect heeft op het geluk, het vermogen om relaties aan te gaan en te onderhouden en een productief leven te leiden.
Het effect begint al op jonge leeftijd en duurt een volledig leven: uit onderzoek blijkt dat kinderen en tieners met een slechte mentale gezondheid het waarschijnlijk slechter doen op school en minder kans hebben op werk. Volwassenen worden minder productief op het werk en hebben meer kans op relatieproblemen, terwijl ouderen meer kans lopen geïsoleerd te raken wanneer ze te maken krijgen met geestelijke gezondheidsproblemen4.
De dwingende redenen om de mentale gezondheid te destigmatiseren en de voorzieningen te verbeteren, overschrijden alle leeftijds-, geslachts-, sociaal-economische en geografische grenzen.
De toenemende kennis en bewustwording van de last van geestelijke gezondheidsproblemen in Europa hebben geleid tot verbeteringen, maar de persoonlijke en economische gevolgen zijn nog steeds een plaag voor de samenleving en de nationale gezondheidsstelsels.
Mentale en fysieke gezondheid zijn partners in ons leven en beide kunnen een negatieve of positieve invloed hebben op de andere. De Wereldgezondheidsorganisatie definieert gezondheid als ‘een toestand van volledig fysiek, mentaal en sociaal welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of kwalen’5.
Deze definitie is sinds 1948 ongewijzigd gebleven.
Uit onderzoek is gebleken dat 30% van de mensen met een langdurige lichamelijke aandoening ook last heeft van depressie of angsten. Het effect van een slechte mentale gezondheid op lichamelijke ziekten kost de NHS in Engeland naar schatting jaarlijks 9 miljard euro6 – dat kostenplaatje ziet men over heel Europa en vormt een aanzienlijk deel van de totale 600 miljard euro in de 28 EU-landen7.
Bronnen:
1. World Health Organisation Regional Office for Europe. Facts and Figures. Accessed February 2021. https://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/mental-health/news/news/2012/10/depression-in-europe/depression-in-europe-facts-and-figures
2. World Health Organisation Regional Office for Europe. WHO launches campaign on suicide prevention. Accessed February 2021. https://www.euro.who.int/en/media-centre/events/events/2019/09/who-launches-campaign-on-suicide-prevention
3. Mental Health Europe. Our Mission. Accessed February 2021. https://www.mhe-sme.org/who-we-are-2/#1506698796176-ec64e16f-8e5b
4. OECD/European Union. Promoting mental health in Europe. November 2018. Accessed February 2021. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/health_glance_eur-2018-4-en.pdf?expires=1611771169&id=id&accname=guest&checksum=82CAA689890C8B4CDD6F862F9C004FFC
5. World Health Organization. What is the WHO definition of health? Accessed February 2021. https://www.who.int/about/who-we-are/frequently-asked-questions
6. The King’s Fund. Mental Health: Time to Think Differently. Accessed February 2021. https://www.kingsfund.org.uk/projects/time-think-differently/trends-disease-and-disability-mental-physical-health
7. OECD. Mental health problems costing Europe heavily. Accessed February 2021. https://www.oecd.org/newsroom/mental-health-problems-costing-europe-heavily.htm
